Κατεβάστε το άρθρο ως αρχείο PDF κάνοντας κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο
| ΙΣΤΟΡΙΑ_ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ.pdf |
ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ : ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΑΛΑΜΒΑ
ΕΠΙΒΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΜΑΡΙΟΡΑΣ ΜΙΧΑΗΛ
ΑΘΗΝΑ 2020
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ – ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ - ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
Θέμα: «Βασικές διαφορές και ομοιότητες Βίβλου και Κορανίου»
«...Τότε, πιο καθαρός από καθαρός ο λόγος μου/ για να μπορέσει να συναντηθεί με τον άλλο και να μην πέσει στο απόλυτο κενό».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΟΥΑΝΤΖΗΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η εργασία αυτή έχει ως κύριο στόχο να πληροφορήσει μέσω της διαδικασίας της σύγκρισης τον αναγνώστη για τις ομοιότητες και τις διαφορές των δυο μεγαλύτερων μονοθεϊστικών θρησκειών.
Πιο συγκεκριμένα θα αναφερθούμε στα ιερά βιβλία του Χριστιανισμού και του Ισλάμ.
Αρχικά θα γίνει λόγος για το περιεχόμενο των ιερών κειμένων της Βίβλου και το Κορανίου. Κατόπιν θα μιλήσουμε για τη γλώσσα και το ύφος των δύο αυτών βιβλίων. Επιπλέον θα επιδιώξουμε να διατυπώσουμε με σαφήνεια τη θεολογική διάσταση της κάθε θρησκείας. Τέλος θα τολμήσουμε να προσεγγίσουμε τη διδασκαλία των ιερών κανόνων και νόμων τόσο του Κορανίου όσο και της Βίβλου.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Μιχάλη Μαριόρα, επιβλέποντα καθηγητή μου, τόσο για την ευκαιρία της διεξαγωγής της παρούσας εργασίας, όσο και για την πολύτιμη καθοδήγησή του κατά την διεκπεραίωση αυτής.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Με βάση τον τίτλο της εργασίας «Βασικές διαφορές και ομοιότητες Βίβλου και Κορανίου» θα αναφερθούμε συνοπτικά στις βασικές διαφορές και ομοιότητες μεταξύ των δύο. Τα σημεία τα οποία θεωρούμε ότι έχουν την μεγαλύτερη σημασία είναι αυτά τα οποία θα επικεντρωθούμε περισσότερο, δηλαδή το περιεχόμενο, τη γλώσσα και το ύφος στο Κοράνιο και στη Βίβλο ως «ο λόγος του Θεού». Το μεγαλύτερο βάρος δε, θα το δώσουμε στη διδασκαλία. Θα προσπαθήσουμε να παραμείνουμε πιστοί στην επιστημονική μας ιδιότητα αυτή του Θεολόγου και θα αναφερθούμε με τρόπο αντικειμενικό, με θεολογική προσέγγιση στα δύο αυτά ιερά βιβλία. Στην παρούσα εργασία, δεν θα εντρυφήσουμε στα σημεία στα οποία γίνεται πολεμικός ή εξτρεμιστικός λόγος. Άλλωστε αυτά τα στοιχεία υπόκεινται συνήθως στην υποκειμενική ερμηνευτική διάθεση του καθενός (τρανταχτό παράδειγμα της τακτικής αυτής ήταν ο Μπιν Λάντεν). Στο τέλος της παρούσας εργασίας και αφού θα έχουμε προσεγγίσει τα θέματα που μας απασχολούν θα καταλήξουμε σε ένα ασφαλές συμπέρασμα.
1. To Περιεχόμενο
Ξεκινώντας ως προς το περιεχόμενο, θα μιλήσουμε για κάποια στοιχεία που αφορούν την μορφή των κειμένων. Το Κοράνι (στα Αραβικά: أَْلقُرآن , al-qur'ān αλ Κουράν) αποτελείται από 114 κεφάλαια που εκτείνονται σε 6.200 στίχους. Τα κεφάλαια ονομάζονται Σούρες (Σούρα εν), και η κάθε Σούρα μπορεί να αποτελείται από 2 έως 200 ή και περισσότερους στίχους. Η σειρά που έχουν στο Κοράνι τα κεφάλαια δεν γίνεται με κάποια λογική συνέχεια ή κάποια χρονολογική σειρά, αλλά προηγούνται τα μεγαλύτερα κεφάλαια και έπονται τα μικρότερα. Εξαίρεση αποτελεί το πρώτο κεφάλαιο το οποίο λέγεται (ΑΛ ΦΑΤΙΧΑ), η οποία επαναλαμβάνεται από τους μουσουλμάνους δυο φορές σε κάθε προσευχή και είναι κάτι αντίστοιχο της χριστιανικής Κυριακής προσευχής (Πάτερ ημών) (Αναστάσιος, 2006, σσ. 145-146).
Η Βίβλος από την άλλη πλευρά, στην ουσία δεν είναι ένα βιβλίο αλλά χωρίζεται σε δύο μέρη την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Το σύνολο των βιβλίων τους είναι για την Παλαιά ή αλλιώς Τανάκ1 39 και της Καινής σε 27. Στο σύνολο δηλαδή είναι 66 ή 76 εάν συμπεριλάβουμε και τα Δευτεροκανονικά .
Σε αυτό το σημείο θεωρούμε σημαντικό να αναφέρουμε πως το Κοράνι είναι ένα βιβλίο που η σύνθεσή του έγινε μέσα σε σύντομο σχετικά χρόνο, το οποίο αποκαλύφθηκε σε έναν μόνο άνθρωπο, τον Μωάμεθ, ο οποίος δεν γνώριζε γραφή και από άποψη «γλωσσική, λογοτεχνική, ιστορική, γεωγραφική και εθνολογική παρουσιάζει μία μονάδα» (Schirrmacher, 2018, σ. 23). Αντιθέτως, τα κείμενα της Βίβλου είναι χειρόγραφα που καλύπτουν σχεδόν μια περίοδο 1500 ετών, τα οποία όμως «παρατίθενται το ένα δίπλα στο άλλο. Έχουν τεράστια γλωσσική, λογοτεχνική γεωγραφική, λογοτεχνική, ιστορική γεωγραφική και εθνολογική ποικιλομορφία» (Schirrmacher, 2018, σ. 23) όπου θα γίνει αναφορά στην επόμενη
αμέσως ενότητα. Είναι σημαντικό επίσης, όπως ήδη αναφέρθηκε στην εισαγωγή, ότι και τα δύο βιβλία αυτοαποκαλούνται λόγος Θεού άμεσα ή έμμεσα και εξ αιτίας αυτού θα γίνει η σχετική ανάλυση παρακάτω.
2. Η γλώσσα
Στην προηγούμενη ενότητα αναφέρθηκαν κάποια εισαγωγικά όσον αναφορά τη γλώσσα. Το Κοράνιο γράφτηκε εξ ολοκλήρου στην αραβική γλώσσα, η οποία θεωρείται ως Ιερή γιατί φτάνει στην τελειότητα, και γι’ αυτόν το λόγο οι προσευχές και η ομολογία της πίστης πρέπει να γίνονται αποκλειστικά στα αραβικά (Schirrmacher, 2018, σ. 26). Η γλώσσα του Κορανίου ως γραπτό κείμενο είναι η βάση της αραβικής σε γραμματική, συντακτικό και λεξιλόγιο. Οι άνθρωποι που ζούσαν μαζί με τον Μωάμεθ, μετά τον θάνατό του συγκέντρωσαν μαζί με την προφορική παράδοση και την γραπτή που υπήρχε σε διάφορα υλικά (πέτρες, ξύλα, περγαμηνές κλπ.). Όλα αυτά είχαν ως σκοπό να παραμείνει γραπτή η παράδοση του Κορανίου από την προφορική και να «εξαλειφθούν» οι όποιες διαφορές στο περιεχόμενο, με αποτέλεσμα τον φωνηεντισμό του αραβικού αλφαβήτου και την δημιουργία των κανόνων της γραμματικής που ισχύουν έως σήμερα. Τέλος, η γλώσσα του Κορανίου δεν ταυτίζεται σε καμία περίπτωση με την καθομιλουμένη αν και γίνεται κατανοητή στα αραβόφωνα κράτη. Η γλώσσα που χρησιμοποιείται σήμερα σε αυτά τα μέρη είναι κατά πολύ πιο απλή και πιο φτωχή από την γλώσσα του Κορανίου (Μακρής, 2004, σσ. 120-122).
Η Βίβλος γράφτηκε σε τρεις ηπείρους (Ασία, Αφρική, Ευρώπη) και σε τρεις γλώσσες (Εβραϊκή, Αραμαϊκή, Ελληνική). Τα εβραϊκά ήταν η γλώσσα του λαού των Ιουδαίων (Β’ Βας, 18:26-18, & Νεεμίας 13:24) ή αλλιώς του Ιούδα, και η γλώσσα της Χαναάν (Ησα. 19:18). Στην Αραμαϊκή, ή αλλιώς αρχαία Συριακή της εγγύς Ανατολής, μέχρι την εποχή της Ελληνιστικής περιόδου του Μ. Αλεξάνδρου (από 6ο αι. π.Χ.- 4Ο αι. π.Χ.). είναι τα κεφ. 2-7 του βιβλίου του Δανιήλ και το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων 4-7 του βιβλίου του Έσδρα. Τα ελληνικά είναι η γλώσσα ολόκληρης της Καινής Διαθήκης, η οποία ήταν η διεθνής γλώσσα της εποχής επειδή ο Μ. Αλέξανδρος είχε κάνει την Ελληνιστική κοινή γλώσσα ολόκληρης της Αυτοκρατορίας. (McDowell, 1999, σ. 65). Η ανάγνωση του Κορανίου είναι πράξη πίστεως, ακόμη κι αν δεν μπορεί να καταλάβει αυτός που ακούει γιατί δεν γνωρίζει αραβικά. Η κλασσική αραβική του 6ου αι. είναι δυσνόητη σε αυτόν που μιλάει σήμερα αραβικά όπως η αρχαία ελληνική της Κ.Δ. σε αυτόν που μιλάει τη νέα ελληνική. Παρόλα αυτά, τα εκατομμύρια πιστών μουσουλμάνων σε όλο τον κόσμο προσεύχονται στα αραβικά χωρίς να ξέρουν τι λένε, έχουν όμως βέβαια κατηχηθεί σε αυτό που γνωρίζουν να απαγγέλουν ή που προσεύχονται. Ακόμη πολλοί γνωρίζουν το Κοράνιο είτε ολόκληρο είτε αποσπασματικά απ’ έξω χωρίς να γνωρίζουν τι λέει. Η ̈τέλεια ̈ λατρεία προς τον Θεό, σύμφωνα με τους μουσουλμάνους, γίνεται μόνο μέσω της αραβικής γλώσσας. Οι περισσότεροι μουσουλμάνοι στον κόσμο δεν είναι αραβικής καταγωγής ούτε γνωρίζουν αραβικά, παρόλα αυτά η ̈Ιερή γλώσσα ̈ παραμένει η αραβική. Εν αντιθέσει, η Βίβλος δεν θεωρεί ότι η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι ̈Ιερή ̈ ή ότι υπάρχει ̈Ιερή γλώσσα ̈ και για αυτό το λόγο σε ολόκληρο τον κόσμο οι χριστιανοί χρησιμοποιούν μεταφράσεις. Ο κάθε πιστός ανά τον κόσμο προσεύχεται στη δική του γλώσσα.
Όπως φαίνεται στην Αποκάλυψη του Ιωάννη αλλά και στο βιβλίο του Δανιήλ, οι πιστοί που βρίσκονται μπροστά στον θρόνο του Θεού προσεύχονται ο καθένας στη γλώσσα του ( Αποκ. 5:9-10, 7:9, 10:11, & Δανιήλ 7:14). Βέβαια, είναι απαραίτητο να ειπωθεί ότι τα λειτουργικά κείμενα είτε αυτά αφορούν την Ορθόδοξη Εκκλησία (Ανατολική) είτε την Ρωμαιοκαθολική (Δυτική) διαβάζονται ή είναι στην αρχαία ελληνική ως αναφορά την πρώτη και στα λατινικά ως αναφορά τη δεύτερη. Έτσι γίνεται εύκολα αντιληπτό πως το ίδιο ακατανόητα είναι για τον ̈κοινό ̈ πιστό όπως και στον μουσουλμάνο έτσι και στον χριστιανό. Σε αυτό το σημείο να τονίσουμε πως την ημέρα της Πεντηκοστής στην Κ.Δ. οι άνθρωποι καταλάβαιναν ο καθένας τα γεγονότα και τα λεγόμενα στη δική τους γλώσσα με θαυματουργικό τρόπο (Πραξ. 2 κεφ.). Το κήρυγμα του λόγου, είτε αυτό γινόταν στην Π.Δ. (Β ́Βας. 23:2-4, Νεεμίας 8:4-8) είτε αυτό γινόταν στην Κ.Δ. έπρεπε να γίνεται κατανοητό από τον πιστό στη γλώσσα που εκείνος γνώριζε και μπορούσε να καταλάβει. Παράδειγμα είναι η ομιλία του Απ. Παύλου στην Αθήνα ( Πραξ. 17 κεφ.) (Schirrmacher, 2018, σσ. 28-32).
Μέσα στην εκκλησία ο Απ. Παύλος λέει πως ό,τι λέγεται μέσα σε αυτή να γίνεται κατανοητό απ’ όλους ώστε να μπορούν να πουν το Αμήν, «γιατί εάν δεν μπορώ να καταλάβω τον ήχο του σημαίνοντος, πώς θα καταλάβω όταν η σάλπιγγα του πολέμου ηχήσει ώστε να ετοιμαστώ για πόλεμο;». Επίσης, «αν δεν μπορώ να καταλάβω αυτόν που μιλάει ή δεν μπορεί αυτός να καταλάβει όταν εγώ του μιλάω, αυτός είναι βάρβαρος σε εμένα και εγώ σε αυτόν». (Α ́Κορ. 14;6-12).
Ένα κοινό θέμα μεταξύ των δύο Βιβλίων είναι οι μεταφράσεις. Ξεκινώντας από το Κοράνιο επειδή διακηρύσσει ότι είναι ο λόγος του Θεού, ήταν απαγορευτικό το γεγονός μιας μετάφρασης και έτσι ακόμα και τα μη αραβικά μουσουλμανικά κράτη – έθνη χρησιμοποιούσαν το πρωτότυπο κείμενο. Κάποιοι αιρετικοί των Ahmadiyah για λόγους προπαγάνδας μετέφρασαν και υπομνημάτισαν για πρώτη φορά σε διάφορες ευρωπαϊκές γλώσσες. Η πρώτη προσπάθεια για μετάφραση του Κορανιού στα ελληνικά έγινε τον 9ο αι. από τον Νικήτα Βυζάντιο. Κάποια από τα μέρη του ή ακόμα ολόκληρη η μετάφραση άρχισε τον 12ο αι. από χριστιανούς του Βυζαντίου για να μάθουν τη διδασκαλία του. Αργότερα έγιναν πολλές μεταφράσεις σε διάφορες γλώσσες της Ευρώπης, (Αγγλική, Γερμανική, Γαλλική, Ιταλική κλπ.). Το 1993 κυκλοφόρησε Κοράνιο με πρωτότυπο αραβικό κείμενο με αλβανική μετάφραση, όπως επίσης έχουν γίνει πολλές μεταφράσεις στις ασιατικές γλώσσες (Περσικά, Τούρκικα, Ταμύλ, Ουρντού, κ.α.) αλλά και σε πολλές αφρικανικές διαλέκτους (Αναστάσιος, 2006, σσ. 152-159).
Στη Βίβλο έχουμε μεταφράσεις που ξεκινούν από την Π.Δ. η ονομαζόμενη μετάφραση των Εβδομήκοντα (Ο ́), στην Αραμαϊκή (Ταργκουμίμ), στη Συριακή (Πεσιτά) που έπαιξε μεγάλο ρόλο στην προχριστιανική περίοδο αλλά και την πρωτοχριστιανική. Οι μεταφράσεις της Κ.Δ. σε άλλες γλώσσες ξεκινούν από τον 2ο αι. μ.Χ. (Schirrmacher, 2018, σσ. 33-34). Η Κ.Δ. μεταφράστηκε στη Συριακή (Πεσιτά) και αυτή, περίπου το 150-200 μ.Χ. με σωζόμενα αντίγραφα περίπου τα 350 από τα 400 συνολικά. Άλλες μεταφράσεις είναι η παλαιστινιακή συριακή (5ος α.), η Φιλοξενική του Πολυκάρπου (αρχές 6ου αι.), η Χαρκλιακή από τον Θωμά Χαρκλίας (αρχές 7ου αι.), οι Λατινικές από τον 4ο -13ο αι., η Αφρικανική αρχαία Λατινική ( κωδ. Babbiensis 400 μ.Χ.). Ακόμη κωδ. Corbiensis (5ος αι. μ.Χ.), ο κωδ. Vercellensis (4ος αι.), ο κωδ. Palatinus (5ος αι.), η Λατινική Voulgata (κοινή) του Ιερωνύμου (4ος αι.). Υπάρχουν ακόμα κοπτικές από τον 3ο - 5ο αι., η Αρμένικη (5ος αι.), η Γοτθική (4ος αι.), Γεωργιανή (5ος αι.), η Αιθιοπική (6ος αι.), η Νουβική (6ος αι.). (McDowell, 1999, σσ. 105-106).
3. Το ύφος
Μετά τη γλώσσα και τις μεταφράσεις που αναφέραμε στο προηγούμενο κεφάλαιο, θα κάνουμε λόγο για το ύφος των δύο Ιερών Κειμένων, μεταξύ των οποίων υπάρχει μεγάλη διαφορά. Το Κοράνι, σύμφωνα με την άποψη των μουσουλμάνων, είναι γραμμένο «με μοναδικό ιερό ύφος» (Schirrmacher, 2018, σ. 36) και η αραβική γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε ήταν ̈δημιούργημα του Θεού ̈. «Οι Μουσουλμάνοι ισχυρίζονται ότι το Κοράνιο διαθέτει τα χαρακτηριστικά της πνευματικής ποίησης και χάρης και είναι η ίδια η λογοτεχνική του τελειότητα μια απόδειξη της θείας προέλευσής του. Εφόσον αυτή η τελειότητα είναι εμφανής μόνο σε εκείνους που μιλούν Αραβικά, μόνο το αρχικό κείμενο θεωρείται το πραγματικό Κοράνιο. Όλες οι άλλες μεταφράσεις έχουν απλά σχολιαστικό χαρακτήρα» (Αλεξάνδρου, 2010, σ. 10). Ακόμη είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε πως ο Μωάμεθ κατά τις ώρες που παραλάμβανε τις αποκαλύψεις βρισκόταν σε εκστατική κατάσταση ως παθητικός δέκτης, τότε έχανε εξολοκλήρου την συνείδηση του, κάτι που φαίνεται στις Χαντίθ . Όμως «Οι μουσουλμάνοι δεν αντιμετωπίζουν με κριτικό πνεύμα όλες αυτές τις αφηγήσεις του Κορανίου και των παραδόσεων, αλλά περισσότερο τις θεωρούν ως απόδειξη για το ότι ο Μωάμεθ παρέλαβε τις αποκαλύψεις και δεν τις κατασκεύασε ο ίδιος» (Schirrmacher, 2018, σ. 39). Παρόλα αυτά το Κοράνιο θεωρεί ότι είναι δοσμένο από τον Θεό το ύφος και ανήκει αποκλειστικά στον Θεό (Schirrmacher, 2018, σσ. 36-41).
Η Αγία Γραφή (Βίβλος) περιέχει, όπως έχει ήδη αναφερθεί, πολλούς συγγράφεις και κατ’ επέκταση πολλά διαφορετικά ύφη. Τα είδη χωρίζονται σε ποίηση, ιστορία, ύμνους, ψαλμούς, επιστολές, απομνημονεύματα, βιογραφίες, Νόμους, Προφητείες παραβολές κλπ. Αν και υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη συγγραφής, χρόνου και τόπου, αυτά μας δείχνουν ότι υπάρχει εσωτερική συνοχή. (McDowell, 1999, σσ. 66- 67). «Όπως παρατηρεί ο F.F. Bruce κάθε μέρος του ανθρωπίνου σώματος μπορεί να αναλυθεί σωστά μόνο σε συνάρτηση με όλο το σώμα και κάθε μέρος της Αγίας Γραφής μπορεί να ερμηνευτεί σωστά μόνο σε συνάρτηση με ολόκληρη την Αγία Γραφή» (McDowell, 1999, σ. 67). Υπάρχει κάποια ομοιότητα στη μορφή μεταξύ των δύο κειμένων, η οποία είναι πως και οι Σούρες είναι γνωστές με τα ονόματα τους: Η Έναρξης, Η Τράπεζα, Ο Ιωσήφ, Ο Αβραάμ, Η Μαριάμ κλπ. (Αναστάσιος, 2006, σσ. 145-146), όπως αντιστοίχως συμβαίνει - όχι με τα κεφάλαια- αλλά με τα βιβλία της Βίβλου, τα οποία όλα έχουν όνομα όπως π.χ. για την Π.Δ.: (Γένεσις, Έξοδος, Δευτερονόμιο, κλπ.) το ίδιο και για την Κ.Δ.: Κατά Ματθαίον, Κατά Ιωάννην, Επιστολή προς Εφεσίους κλπ).
4. Κοράνιο & Βίβλος ̈ο λόγος του Θεού ̈
Πριν περάσουμε στη διδασκαλία, θα σταθούμε σε ένα θέμα με εξίσου μεγάλη σπουδαιότητα, το Κοράνι και η Βίβλος ως ο λόγος του Θεού. Αυτή η αναφορά είναι απαραίτητη, εξαιτίας του γεγονότος ότι και τα δύο βιβλία με άμεσο ή έμμεσο τρόπο διακηρύσσουν ότι είναι ̈ο λόγος του Θεού ̈.
Σύμφωνα με την παράδοση των μουσουλμάνων, το Κοράνιο δεν είναι έργο ανθρώπινο και ούτε ο Μωάμεθ είχε μέρος σε αυτό, αλλά τον χρησιμοποίησε ο Θεός ̈Αλλάχ ̈ για να το μεταφέρει στους ανθρώπους. Το Κοράνιο, πιστεύουν, ότι υπάρχει προαιώνια μπροστά στον Αλλάχ και είναι αδημιούργητο και ονομάζεται « Μήτηρ της Βίβλου ή Καλώς Διατηρούμενη Πλάκα» (Μαρίορας, 2019, σ. 406).
Το Κοράνιο, όπως πιστεύεται στην κοινότητα των μουσουλμάνων, αποκαλύφθηκε στον Μωάμεθ μέσω του «Αγίου ή Πιστού Πνεύματος» το οποίο παραπέμπει στον αρχάγγελο Γαβριήλ (Μακρής, 2004, σ. 119).
Όπως ο Χριστός στην Χριστιανική πίστη είναι ο προαιώνιος Λόγος που ενανθρωπήθηκε [«Καὶ ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, καὶ ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πατρός, πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας·» (Ιωάν. 1:14)], έτσι και στην ισλαμική παράδοση ̈ο λόγος έγινε Βιβλίο ̈, αν και δεν λέγεται έτσι ακριβώς. (Αναστάσιος, 2006, σ. 143).
Σε αυτό το σημείο να σημειώσουμε πως ο καθηγητής θεολογίας κ. Κ. Ζάρρας αναφέρει στο βιβλίο του «Ταλμούδ» ότι η Τορά και η νομοδοσία έχουν σημαντική θέση στο αρχαίο αυτό βιβλίο και πως «αν δεν υπήρχε η Τορά, ούτε και ο κόσμος θα μπορούσε να υπάρξει, αφού αυτή είναι η κυανοτυπία πάνω στην οποία σχεδιάστηκε το σύμπαν. Μάλιστα, αυτή ήταν ένα από τα επτά πράγματα που υπήρχαν πριν από την δημιουργία του κόσμου, ενώ η αξία της ήταν τέτοια, ώστε ακόμη και ο ίδιος ο Θεός την μελετούσε καθημερινά» (Ζάρρας, 2015, σ. 252).
Η Βίβλος σε πολλά σημεία αναφέρει ότι είναι ο ̈λόγος του Θεού ̈ και ότι είναι θεόπνευστη δηλ. εμπνευσμένη από τον Θεό όπως αναφέρει και ο Απ. Παύλος (Β ́ Τιμ. 3:16). Μπορεί να είναι δύσκολο να κατανοηθεί το πως ο Θεός ενέπνευσε τους συγγραφείς και χρησιμοποίησε τα χαρίσματα του καθενός ξεχωριστά, παρόλα αυτά « Η Αγία Γραφή προέρχεται από την πνοή του Θεού» (McDowell, 1999, σ. 422). Η Βίβλος είναι ένα έργο σε συνεργασία του Θεού και του ανθρώπου, είναι αποκάλυψη σε ανθρώπους που Εκείνος επέλεξε και εκείνοι την κατέγραψαν. Ο Θεός στην Π.Δ. αποκαλύπτεται στους ανθρώπους και στην Κ.Δ. έρχεται ο ίδιος δια Ιησού Χριστού να μιλήσει κατ’ ευθείαν στους ανθρώπους. (Prof. Dr. Dechko Svilenon, Mjuzhgen Ahmedova, Ali Dini, 2018, σ. 29). Ο Απ. Πέτρος λέει πως: «οὐ γὰρ θελήματι ἀνθρώπου ἠνέχθη προφητεία ποτέ, ἀλλὰ ὑπὸ πνεύματος ἁγίου φερόμενοι ἐλάλησαν ἀπὸ θεοῦ ἄνθρωποι.» (Β ́Πέτ. 1:21).Έτσι χαρακτηριστικά αναφέρει και ο Mc Dowell « όπως ο αέρας κατευθύνει τα πανιά του πλοίου έτσι και το Πνεύμα του Θεού κατεύθυνε τους συγγραφείς της Βίβλου» (McDowell, 1999, σ. 427).
5. Η διδασκαλία
Στο τελευταίο μέρος αυτής της εργασίας θα μιλήσουμε για τη διδασκαλία όπως την δίνουν τα δύο Ιερά Κείμενα. Πιστεύουμε ότι είναι το σημαντικότερο κομμάτι της εργασίας διότι έχει άμεση σχέση με την Σωτηρία του ανθρώπου. Στο Ισλάμ, σημαντικό ρόλο παίζει η τήρηση των πέντε στύλων όπως ορίζονται, για να δείξει κάποιος πιστός την αφοσίωση του στις εντολές του Θεού έμπρακτα. Η τήρηση αυτή είναι αρκετή εάν γίνεται με αυστηρό τρόπο και παίζει μεγάλο ρόλο για την σωτηρία του πιστού την ημέρα της Κρίσης. Κάποιοι θεωρούν επιπλέον και τον Ιερό Πόλεμο (Τζιχάντ) ως έκτο. Σύμφωνα με την παράδοση του Ισλάμ ο Προφήτης (Μωάμεθ) είπε ότι το Ισλάμ στηρίζεται στους πέντε στύλους οι οποίοι είναι : η Ομολογία της πίστης, η προσευχή, η ελεημοσύνη, η νηστεία και η Ιερή αποδημία.
Οι πέντε στύλοι του Ισλάμ
Ομολογία πίστης (ζαχάντα) «Δεν υπάρχει θεός εκτός από τον θεό (Αλλάχ) και ο Μωάμεθ είναι ο απόστολός του». Αυτή η πρόταση είναι ολόκληρη η ουσία της διδασκαλίας του Κορανίου. Είναι αυστηρά μονοθεϊστική θρησκεία και απόλυτη υποταγή στον προφήτη (Μωάμεθ). Η φράση αυτή είναι αρκετή, ως σύμβολο πίστης, για να γίνει κάποιος μουσουλμάνος, καθώς και η απόλυτη υποταγή (Ισλάμ) και αφοσίωση στον έναν Θεό (Αλλάχ) και σε αυτά που ανήγγειλε στον Προφήτη του (Μωάμεθ).
Η προσευχή (σαλάτ) γίνεται πέντε φορές την ημέρα αφού έχει προηγηθεί το πλύσιμο προσώπου, χεριών, αγκώνων, ποδιών, πριν την μεσημβρινή προσευχή. Όταν δεν είναι δυνατή η εύρεση νερού πράττεται με λεπτή άμμο (σούρα 5:8, 9:46). Προσευχή θεωρείται η πρώτη σούρα, η οποία ενεργείται πάνω σε ένα χαλάκι χωρίς παπούτσια και ο πιστός πρέπει να κοιτά προς την μεριά που βρίσκεται η Μέκκα. Η ημέρα κοινής λατρείας είναι η Παρασκευή όπου όλοι μαζί οι πιστοί συγκεντρώνονται σε έναν συγκεκριμένο χώρο το λεγόμενο Τέμενος.
Ελεημοσύνη (ζακάτ) είναι η υποχρέωση του πιστού και δίδεται σε χρήμα ή σε είδος, είναι υποχρεωτική για κάθε ενήλικα μουσουλμάνο αλλά υπάρχει και η προαιρετική (2:273-275,30:39 κ.α.). «Η μουσουλμανική ελεημοσύνη είναι ένα είδος φόρου κοινωνικής πρόνοιας και αναλογεί στο 1/40 των οικονομικών του πιστού από το πλεόνασμα του εισοδήματος» (Αναστάσιος, 2006, σ. 256). Επίσης οι ελεημοσύνες έχουν εξιλεωτικό χαρακτήρα για την ημέρα της Κρίσης. (Αναστάσιος, 2006, σσ. 256-257)
Η νηστεία (σάουμ) στη διάρκεια του 9ου μηνός του Ραμαντάν (Ramadan) είναι υποχρεωτική για όλους τους μουσουλμάνους άνω των δεκατεσσάρων ετών και γίνεται κατά την διάρκεια της ημέρας, από την ανατολή του ήλιου έως την δύση του. Στην νηστεία γίνεται αποχή φαγητού, ποτού (συμπεριλαμβανομένου του νερού), σαρκικών επαφών, όσφρηση αρωμάτων και κάπνισμα. Εξαίρεση αποτελούν οι ασθενείς, οι οδοιπόροι και οι εγκυμονούσες, οι οποίες έχουν την υποχρέωση να την κάνουν αργότερα. (Μαρίορας, 2019, σ. 411). Η νηστεία χωρίζεται σε δύο κύριες φάσεις, η πρώτη είναι η «νύχτα της δυνάμεως» το βράδυ της 23ης προς την 24η ημέρα του μήνα, όπου σύμφωνα με την παράδοση κατέβηκε το Κοράνι από τον ουρανό, και σε αυτήν την φάση οι πιστοί αγρυπνούν, επειδή οι άγγελοι κατεβαίνουν αυτήν την νύχτα, και πραγματοποιούν ευχές των πιστών. Η δεύτερη φάση, λαμβάνει χώρα την 1η ημέρα του επόμενου μήνα που η νηστεία σταματάει και οι πιστοί μεταξύ τους ανταλλάσσουν γλυκά και εορταστικές κάρτες με ευχές (Αναστάσιος, 2006, σ. 265).
Ιερή αποδημία (χάτζ) προσκύνημα στη Μέκκα (22:28-31). Γίνεται τον τελευταίο μήνα του μουσουλμανικού έτους. Κάθε πιστός θα πρέπει μία φορά τουλάχιστον στη ζωή του να επισκεφθεί τους ιερούς τόπους του Ισλάμ στη Μέκκα, φυσικά αν μπορεί να ανταπεξέλθει στα έξοδα και αν εξασφαλίσει την οικογένειά του κατά τη διάρκεια της απουσίας του. Την παλαιότερη εποχή οι προσκυνητές είχαν να αντιμετωπίσουν πολλά προβλήματα στην διάρκεια του ταξιδιού τους όπως ληστείες, άγρια θηρία, αρρώστιες και πολλά άλλα και γι’ αυτό το ταξίδι γινόταν προς το τέλος της ζωής τους ώστε αυτός που πέθαινε έπαιρνε τον τίτλο του μάρτυρα (shahid). (Αναστάσιος, 2006, σσ. 259-262).
Υπάρχει ανεπίσημα ο έκτος στύλος ο οποίος ονομάζεται Τζιχάντ (προσπάθεια) (Μαρίορας, 2019, σ. 409) και δεν έχει καμία σχέση με τον Ιερό Πόλεμο (Σούρα 84:7). Όπως αναφέρθηκε ήδη, το Τζιχάντ έρχεται να προστεθεί ως ο έκτος στύλος του Ισλάμ αλλά σχετίζεται με τις θρησκευτικές υποχρεώσεις του 5 πιστούκαιόχιμετονΙερόπόλεμο. Ηετυμολογίατηςλέξηςμαςπαραπέμπει, στην προσπάθεια που έχει ένα συγκεκριμένο σκοπό. Είναι η ̈προσπάθεια ̈ του ανθρώπου να φτάσει στην τελείωση. Υπάρχουν δύο τύποι το «πνευματικό Τζιχάντ» ή αλλιώς το «μεγάλο» και το «φυσικό Τζιχάντ» ή αλλιώς το «μικρότερο» (Μακρής, 2004, σσ. 354-355).
Μετά από αυτήν την αναφορά στους πέντε στύλους του Ισλάμ, τονίζουμε πως κάτι τέτοιο δεν απορρέει από την διδασκαλία της Αγίας Γραφής και κατ’ επέκταση το μήνυμα του χριστιανισμού όπως και το σκεπτικό του και η λογική του είναι εντελώς διαφορετικά.
Ένα από τα βασικότερα διδάγματα του Κοράνιού είναι πως ο Αδάμ, δεν “έπεσε” αλλά έκανε λάθος και ο θεός τον συγχώρεσε για αυτό, έτσι, υπάρχει μεν η μετάνοια, αλλά τα έργα είναι αυτά που θα φέρουν τον άνθρωπο τελικά στον παράδεισο. «Τότε ο Αδάμ έμαθε μερικές προσευχές από τον Κύριό του. Έτσι Εκείνος στράφηκε προς αυτόν με ευσπλαχνία. Είναι βέβαιο ότι είναι συχνά Συμπονετικός, και Φιλεύσπλαχνος» (Σούρα 2:38).
Ακόμα στην Σούρα 7:23 λέει πως ̈Ασεβήσαμε ενάντια στους εαυτούς μας ̈. Την δήλωση αυτή, ότι ο άνθρωπος αμαρτάνει πάντα ενάντια στον εαυτό του υπάρχει σε πολλά εδάφια (Σούρες) μέσα στο Κοράνιο (2:3, 2:54, 2:57, 4:97, 4:110, 7:160, 117:3, 135:4, 135:64 κ.α.).
Εν αντιθέσει, η πτώση των πρωτοπλάστων είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι στη διδασκαλεία της Βίβλου όπου: «Διὰ τοῦτο ὥσπερ δι’ ἑνὸς ἀνθρώπου ἡ ἁμαρτία εἰς τὸν κόσμον εἰσῆλθεν καὶ διὰ τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος, καὶ οὕτως εἰς πάντας ἀνθρώπους ὁ θάνατος διῆλθεν ἐφ’ ᾧ πάντες ἥμαρτον» (Ρωμ. 5:12).
Ακολούθως παραθέτονται κάποια εδάφια μέσα από το Κοράνιο τα οποία αναφέρονται στους Χριστιανούς και στους Ιουδαίους, τα οποία θεωρούμε σημαντικά για την καλύτερη κατανόηση αυτού του Ιερού βιβλίου.
Σούρα 2:63
Βέβαια οι πιστοί και οι Εβραίοι και οι Χριστιανοί και οι Σαβιανοί – όποιοι από αυτούς πιστεύουν πραγματικά στον Αλλάχ και την Έσχατη Ημέρα και κάνουν καλές πράξεις- θα λάβουν την ανταμοιβή τους από τον Κύριό και θα ζήσουν χωρίς φόβο και χωρίς βάσανα.
Σούρα 5:48
Και αφήστε τους ανθρώπους του Ευαγγελίου να κρίνουν σύμφωνα με αυτό που έχει αποκαλύψει ο Αλλάχ σε αυτό, και όποιος δεν κρίνει με το τι έχει αποκαλύψει ο Αλλάχ τότε είναι εκείνοι που είναι προκλητικοί και ανυπάκουοι.
Σούρα 10:95
Επομένως, εάν αμφιβάλλετε, για αυτό που σας αποκαλύψαμε, ρωτήστε εκείνους που διάβασαν την Βίβλο πριν από σένα. Η αλήθεια βέβαια έχει έρθει σε σας από τον Κύριό σας, οπότε ποτέ να μην είσαι από αυτούς που αμφιβάλλουν.
Σούρα 4:137
Ω! Εσείς που έχετε πιστέψει, πιστέψτε στον Αλλάχ και τον Αγγελιοφόρο και το Βιβλίο που έστειλε κάτω με τον Αγγελιοφόρο Του και την Γραφή που έστειλε πριν. Και όποιος δεν πιστεύει στον Αλλάχ, στους Αγγέλους Του, τα βιβλία Του, και στην Τελευταία Ημέρα της κρίσης έχει σίγουρα καταστραφεί.
Στη συνέχεια θα δούμε μέσα από τα εδάφια του Κορανίου τι αναφέρουν για το πρόσωπο του Ιησού Χριστού, της θεότητάς του, της ̈τριαδικότητάς ̈6 του Θεού. Επιπλέον τι λένε για την εξιλέωση του ανθρώπου διαμέσου της θυσίας του Ιησού Χριστού στον Σταυρό του Γολγοθά, για την Ανάσταση και την Ανάληψη του Κυρίου. Έπειτα όλα αυτά θα τα συγκρίνουμε με εδάφια από την Βίβλο.
Η τριαδικότητα του Θεού Σούρα 4:17
Ω ! λαοί της Βίβλου, μην παραβαίνετε τους κανόνες της θρησκεία σας και όταν μιλάτε για τον Αλλάχ να λέτε μόνο την αλήθεια. Ο Μεσσίας, ο Ιησούς, ο γιος της Παναγίας, ήταν μόνο ένας αγγελιοφόρος του Αλλάχ και ο λόγος του που στρέφει προς τη Μαρία και μια ψυχή [που δημιουργήθηκε με εντολή] από Αυτόν. Πιστεύετε λοιπόν στον Αλλάχ και στους αγγελιαφόρους Του. Και μην πείτε «Αυτοί είναι τρείς» παραιτηθείτε είναι καλύτερο για σας. Πράγματι, ο Αλλάχ είναι ο μοναδικός Θεός. Η Παναγιότητά Του δεν έχει υιόν. Σ ́ Αυτόν ανήκει οτιδήποτε υπάρχει στην γη. Ο Αλλάχ είναι επαρκής Προστάτης.
Σούρα 5:74
Πράγματι είναι άπιστοι εκείνοι που λένε "ο Αλλάχ είναι ο ένας από τους τρεις της Αγίας Τριάδας". Δεν υπάρχει άλλος Θεός από τον έναν Θεό. Και αν δεν παραιτηθούν από αυτά που λένε, σίγουρα βασανιστήρια θα πέσουν στους δύσπιστους και μια οδυνηρή τιμωρία.
Όπως αναφέρθηκε και στις υποσημειώσεις προηγουμένως, το δόγμα της τριαδικότητας του Θεού προκύπτει ως αποτέλεσμα από τη μελέτη της Αγίας Γραφής, Για αυτό το λόγο θα αναφερθούμε σε δύο εδάφια ενδεικτικά, τα οποία κάνουν λόγο στα τρία πρόσωπα του Θεού . Κατόπιν θα δούμε τι λέει για το δόγμα ο Γρηγόριος Νύσσης.
«πορευθέντες οὖν μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος,» ( Ματθ. 28:19) και ακόμη «ἡ χάρις τοῦ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ θεοῦ καὶ ἡ κοινωνία τοῦ ἁγίου πνεύματος μετὰ πάντων ὑμῶν.» ( 2Κορ. 13:13).
Γρηγόριος Νύσσης
Το θέμα της Τριαδικότητας έχει απαντηθεί ανά του αιώνες πάρα πολλές φορές. Εδώ καταθέτουμε μία σύντομη ανάλυση τις Τριαδολογίας του Γρηγορίου Νύσσης πού έζησε τον 4ο αι. μ.Χ. και απάντησε με απλό τρόπο για την ύπαρξη των Τριών προσώπων του Θεού:
«πάλιν τὰ τοῦ ἀνθρώπου πρόσωπα πάντα οὐκ ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ προσώπου κατὰ τὸ προσεχὲς ἔχει τὸ εἶναι͵ ἀλλὰ τὰ μὲν ἐκ τούτου͵ τὰ δὲ ἐξ ἐκείνου ὡς πολλὰ καὶ διάφορα εἶναι πρὸς τοῖς αἰτιατοῖς καὶ τὰ αἴτια. ἐπὶ δὲ τῆς ἁγίας τριάδος οὐχ οὕτως· ἓν γὰρ πρόσωπον καὶ τὸ αὐτό͵ τοῦ πατρός͵ ἐξ οὗπερ ὁ υἱὸς γεννᾶται καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐκπορεύεται. διὸ δὴ καὶ κυρίως τὸν ἕνα αἴτιον μετὰ τῶν αὐτοῦ αἰτιατῶν ἕνα θεόν φαμεν τεθαρρηκότως͵ ἐπειδὴ καὶ συνυπάρχει αὐτοῖς. οὔτε γὰρ χρόνῳ διῄρηται ἀλλήλων τὰ πρόσωπα τῆς θεότητος οὔτε τόπῳ͵ οὐ βουλῇ͵ οὐκ ἐπιτηδεύματι͵ οὐκ ἐνεργείᾳ͵ οὐ πάθει͵ οὐδενὶ τῶν τοιούτων͵ οἷάπερ θεωρεῖται ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων· ἢ μόνον͵ ὅτι ὁ πατὴρ πατήρ ἐστι καὶ οὐχ υἱὸς καὶ ὁ υἱὸς υἱός ἐστι καὶ οὐ πατήρ͵ ὁμοίως καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον οὔτε πατὴρ οὔτε υἱός. διόπερ οὐδεμία ἀνάγκη παρακρούει ἡμᾶς τρεῖς θεοὺς εἰπεῖν τὰ τρία πρόσωπα͵ ὥσπερ ἐφ ́ ἡμῶν πολλοὺς ἀνθρώπους φαμὲν τὰ πολλὰ πρόσωπα διὰ τὰς εἰρημένας αἰτίας. ὅτι δὲ διὰ τὰς εἰρημένας αἰτίας καὶ οὐ κατὰ λόγον ἀναγκαῖόν φαμεν τὰ πολλὰ πρόσωπα τοῦ ἀνθρώπου πολλοὺς ἀνθρώπους͵ ἐντεῦθεν γένοιτ ́ ἂν δῆλον· τὸ αὐτὸ κατὰ τὸ αὐτὸ ἓν καὶ πολλὰ οὐ δύναται εἶναι· ἔστι δὲ Πέτρος καὶ Παῦλος καὶ Βαρνάβας ὁμολογουμένως κατὰ τὸ ἄνθρωπος εἷς ἄνθρωπος· κατὰ τὸ αὐτὸ ἄρα͵ τουτέστι κατὰ τὸ ἄνθρωπος͵ πολλοὶ οὐ δύνανται εἶναι. λέγονται δὲ πολλοὶ ἄνθρωποι καταχρηστικῶς δηλονότι καὶ οὐ κυρίως· τὸ δὲ καταχρηστικῶς λεγόμενον διαφθείρειν οὐκ ἄξιον οὐδὲ ἱκανὸν παρὰ τοῖς εὖ φρονοῦσι τὸ κυρίως τε ὂν καὶ λεγόμενον. οὐκ ἄρα λεκτέον ἐπὶ τῶν τριῶν προσώπων τῆς θείας οὐσίας τρεῖς θεούς͵ ἐπεὶ κατὰ τὸ θεὸς εἷς ἐστι θεὸς καὶ ὁ αὐτὸς διὰ τὴν ταυτότητα
Ο Χριστός δεν είναι Υιός του Θεού!
Σούρα 6:102 [Αυτός] είναι ο δημιουργός των ουρανών και της γης. Πώς θα μπορούσε να έχει έναν
γιο όταν δεν έχει σύντροφο και Αυτός δημιούργησε όλα τα πράγματα;
Σούρα 39:5 Αν ο Αλλάχ ήθελε για τον εαυτό του γιο θα είχε διαλέξει όποιον ήθελε από εκείνους
που έπλασε.
Σούρα 112:4 Ο Αλλάχ είναι μοναδικός , δεν τεκνοποιεί, δεν έχει γεννηθεί και δεν υπάρχει κανένας
όμοιός του. Ακόμη, το Κοράνιο αναφέρει ότι ο Ιησούς Χριστός δεν πέθανε επάνω στον σταυρό και ότι δεν είναι θεός.
Σούρα 4:158 Και για το ρητό τους: "Πράγματι, σκοτώσαμε τον Μεσσία, τον Ιησού, τον γιο της Μαρίας, τον αγγελιοφόρο του Αλλάχ". Και δεν τον σκότωσαν, ούτε τον σταύρωσαν, αλλά έτσι έγινε ώστε να φαίνεται σε αυτούς. Και εκείνοι που διαφωνούν στο θέμα αυτό έχουν αμφιβολίες. Οι γνώσεις τους στο θέμα αυτό δεν είναι θετικές, παρά μόνο υποθέτουν. Και δεν μετέτρεψαν την υπόθεση αυτή σε βεβαιότητα.
Σούρα 4:159
Αντίθετα, ο Αλλάχ τον έφερε στον εαυτό του. Και πάντα ο Αλλάχ είναι μεγαλοπρεπής και σοφός.
Σούρα 4:160
Και δεν υπάρχει κανένας από τους ανθρώπους της Βίβλου, που να πεθάνει χωρίς να πιστέψει ότι ο Χριστός είναι άνθρωπος. Και την ημέρα της Ανάστασης (ο Ιησούς) θα είναι μάρτυρας εναντίον τους.
Σούρα 23:51
Και κάναμε το γιο της Παρθένου και της μητέρας του ένα σημάδι και τους προστατεύσαμε μέσα σε υψηλή τοποθεσία με πράσινα λιβάδια και πηγές, από τις οποίες τρέχουν καθαρά νερά.
Σούρα 5:117
Κι όταν ο Αλλάχ θα πει: «Ω Ιησού γιε της Μαρίας, είπες εσύ στους ανθρώπους δεχθείτε εμένα και την μητέρα μου ως δυο θεούς μαζί με τον Αλλάχ;» εκείνος θα απαντήσει: «Άγιος είσαι Εσύ. Ποτέ δεν θα μπορούσα να πω κάτι που δεν έχω δικαίωμα να πω. Αν το είχα πει είναι βέβαιο ότι Εσύ θα το γνώριζες . Εσύ γνωρίζεις εκείνα που είναι μέσα στο μυαλό μου και εγώ δεν γνωρίζω εκείνα που είναι στο δικό Σου. Μόνο Εσύ είσαι Γνώστης Των κρυφών πραγμάτων».
Σούρα 5:73
Πράγματι άπιστοι είναι εκείνοι που λένε: «είναι βέβαιο πως ο Αλλάχ (Θεός) είναι ο Μεσσίας ο γιος της Μαρίας» ενώ ο Μεσσίας είπε: «Ω τέκνα του Ισραήλ λατρεύετε τον Αλλάχ ο οποίος είναι ο Κύριος μου και ο Κύριος σας». Είναι βέβαιο ότι ο Παράδεισος είναι απαγορευμένος για εκείνους που πιστεύουν ότι Αλλάχ έχει όμοιο Του και η φωτιά θα είναι η κατοικία τους. Οι αμαρτωλοί δεν θα βοηθηθούν.
Σούρα 3:46-49
Όταν οι άγγελοι είπαν: «Μαίρη, ο Αλλάχ σας δίνει καλή διαβεβαιώσεις ενός λόγου από Αυτόν, το όνομα του οποίου θα είναι ο Μεσσίας, ο Ιησούς, ο γιος της Μαρίας - που διακρίνεται σε αυτόν τον κόσμο και στη συνέχεια, κοντά στον [Αλλάχ].
Θα μιλήσει στους ανθρώπους στην κοιτίδα και στην ωριμότητα και θα είναι από τους δίκαιους ".
Και εκείνη είπε: «Κύριέ μου, πώς θα έχω ένα παιδί όταν κανείς δεν με άγγιξε;» Ο Άγγελος είπε: «Αυτός είναι ο Αλλάχ» · Δημιουργεί εκείνο που θέλει. Όταν αποφασίζει να γίνει κάτι λέει: «Γενηθήτω» και γίνεται. Και θα του διδάξει τη γραφή και τη σοφία και την Τορά και το Ευαγγέλιο.
Σούρα 21:34-35
Σε κανέναν άνθρωπο- πριν από σένα – δεν έχουμε παραχωρήσει την αιωνιότητα (εδώ) Αν λοιπόν εσύ πεθάνεις πως αυτοί θα ζήσουν αιώνια;
Κάθε ψυχή θα γευτεί τον θάνατο και θα σας δοκιμάσουμε με το καλό και το κακό και στο τέλος σε Εμάς θα επιστρέψετε.
Ακόμα, μόνο ο Αλλάχ μπορεί να συγχωρεί αμαρτίες.
Σούρα 3:136 Και εκείνοι που, όταν διαπράττουν ανήθικες πράξεις ή αμαρτίες, θυμούνται τον Αλλάχ και αναζητούν συγχώρεση για τις αμαρτίες τους ποιος μπορεί να συγχωρήσει τις αμαρτίες εκτός από τον Αλλάχ; και [που] δεν εμμένουν σε αυτό που έχουν κάνει, ενώ γνωρίζουν.
Το Κοράνι εντέλει αναφέρει, πως ο Ιησούς δεν είναι Υιός του Θεόυ, δεν έχει και την θεϊκή ιδιότητα, δεν πέθανε επάνω στον σταυρό και αφού δεν πέθανε άρα δεν αναστήθηκε και ότι ο Αλλάχ τον πήρε και είναι κάπου στα υψηλά. Σε αυτό το σημείο θα δούμε τι ακριβως λέει η Βίβλος για όλα τα παραπάνω θέματα.
Ο Θεός Υιός
Το Ευαγγέλιο αναφέρει ότι: «Οὕτως γὰρ ἠγάπησεν ὁ θεὸς τὸν κόσμον ὥστε τὸν υἱὸν τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται ἀλλὰ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον.» ( Ιωάν. 3:16).
Ο Ιησούς υπήρχε ως προαιώνιος Θεός. Οι μαρτυρίες για την θεότητα Του και την αιώνια προΰπαρξη Του, σημειώνονται στα λόγια Του. «καὶ νῦν δόξασόν με σύ, πάτερ, παρὰ σεαυτῷ τῇ δόξῃ ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν κόσμον εἶναι παρὰ σοί.» (Ιωάν. 17:5).
«ὃν ὁ πατὴρ ἡγίασεν καὶ ἀπέστειλεν εἰς τὸν κόσμον ὑμεῖς λέγετε ὅτι Βλασφημεῖς, ὅτι εἶπον· Υἱὸς τοῦ θεοῦ εἰμι;» (Ιωάν. 10:36).
«ἀκούσας δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν· Αὕτη ἡ ἀσθένεια οὐκ ἔστιν πρὸς θάνατον ἀλλ’ ὑπὲρ τῆς δόξης τοῦ θεοῦ ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ δι’ αὐτῆς.» (Ιωάν. 11:4).
«ἀπεκρίθησαν αὐτῷ οἱ Ἰουδαῖοι· Ἡμεῖς νόμον ἔχομεν, καὶ κατὰ τὸν νόμον ὀφείλει ἀποθανεῖν, ὅτι υἱὸν θεοῦ ἑαυτὸν ἐποίησεν.» (Ιωάν. 19:7).
Μόνο αν πιστέψουμε πως ο Χριστός είναι Υιός του Θεού έχουμε αιώνια ζωή.
Ιωάν. 20:31 ταῦτα δὲ γέγραπται ἵνα πιστεύητε ὅτι Ἰησοῦς ἐστιν ὁ χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ, καὶ ἵνα πιστεύοντες ζωὴν ἔχητε ἐν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ.
Πράξ. 4:12 καὶ οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία, οὐδὲ γὰρ ὄνομά ἐστιν ἕτερον ὑπὸ τὸν οὐρανὸν τὸ δεδομένον ἐν ἀνθρώποις ἐν ᾧ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς.
Και φυσικά ο λόγος που τον σταύρωσαν οι Ιουδαίοι ήταν:
1ον) ότι έκανε τον εαυτό του ίσο με τον θεό, και
2ον) ότι συγχωρούσε αμαρτίες, και με αυτό τον τρόπο πάλι, έκανε τον εαυτό του ίσο με τον Θεό.
ἀπεκρίθησαν αὐτῷ οἱ Ἰουδαῖοι· Περὶ καλοῦ ἔργου οὐ λιθάζομέν σε ἀλλὰ περὶ βλασφημίας, καὶ ὅτι σὺ ἄνθρωπος ὢν ποιεῖς σεαυτὸν θεόν (Ιωάν. 10:33).
ἵνα δὲ εἰδῆτε ὅτι ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ τῆς γῆς ἀφιέναι ἁμαρτίας— τότε λέγει τῷ παραλυτικῷ· Ἐγερθεὶς ἆρόν σου τὴν κλίνην καὶ ὕπαγε εἰς τὸν οἶκόν σου (Ματ 9:6).
Τί οὗτος οὕτως λαλεῖ; βλασφημεῖ· τίς δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας εἰ μὴ εἷς ὁ θεός; (Μάρκ. 2:7).
Και ακόμα: Ευαγγέλιο κατά Λουκά 5:21, 5:24, 7:49
Συμπέρασμα
Μετά από μια μικρή διαδρομή στην ιστορία των δύο κειμένων, τα εξετάσαμε ως προς το περιεχόμενο , τη γλώσσα, το ύφος και τη διδασκαλία τους. Καταλήγοντας, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι, ως προς το περιεχόμενο δεν υπάρχουν ομοιότητες γιατί η γλωσσική, η λογοτεχνική, η ιστορική, και η γεωγραφική θέσης τους, κατά την οποία γράφτηκαν είναι εντελώς διαφορετικές. Το ίδιο συμβαίνει και με το ύφος. Από την άλλη πλευρά υπάρχει ένα βασικό κοινό χαρακτηριστικό: ότι και τα δύο Ιερά Κείμενα θεωρούν ότι είναι ο Λόγος του Θεού, παρότι όμως έχουν μεγάλες διαφορές. Μετά από αυτή τη μικρή έρευνα συμπεραίνουμε ότι το σημαντικότερο και σπουδαιότερο σημείο αναφοράς είναι η διδασκαλία αυτών των δύο Ιερών Βιβλίων και κατ’ επέκταση αυτών των δύο θρησκειών. Η διδασκαλία είναι ο μοχλός που γαλουχεί ολόκληρες γενεές, εδραιώνει νοοτροπίες, δημιουργεί κουλτούρες και διαφοροποιεί τις ανθρώπινες συμπεριφορές μέσα στο κοινωνικο-ιστορικό πλαίσιο ανά τους αιώνες. Και το ζητούμενο εν τέλη είναι η σωτηρία του ανθρώπου.
Αφού λοιπόν, σύμφωνα με το Κοράνιο ο Θεός συγχώρεσε τον Αδάμ τότε δεν χρειαζόμαστε σωτηρία ούτε σωτήρα, και ως εκ τούτου τα “καλά μας” έργα είναι αρκετά για την σωτηρία μας και την αιώνια ζωή. Είναι όμως έτσι στην πραγματικότητα;
Η τριαδικότητα του θεού προϋποθέτει και την θεότητα του Ιησού Χριστού, όπου έχει μεγάλη σημασία για την σωτηρία μας. Δεν είναι οι ιδιότητες του Θεού που συνθέτουν τον χαρακτήρα Του, αλλά ο χαρακτήρας Του που εκφράζεται με τις ιδιότητές Του. Σε αυτό το σημείο θα τονίσουμε ότι εκείνος που αρνείται ότι ο Χριστός είναι ο Υιός του Θεού, δηλαδή Πρόσωπο θείο, ξεχωριστό μέσα στην θεότητα, καταστρέφει με αυτήν του την άρνηση ολόκληρο το Ευαγγέλιο εφόσον το Ευαγγέλιο είναι: «περί του Υιού του Θεού» (Ρωμ.1:3).
Κλείνοντας και συμπυκνώνοντας τα παραπάνω, το Κοράνιο λέει πως ο Ιησούς ο γιος της Μαρίας δεν είναι -δεν ήταν Θεός- δεν πέθανε επάνω στον σταυρό και αφού δεν πέθανε δεν αναστήθηκε, επιπλέον, δεν αναλήφθηκε ως αναστημένος, αλλά λίγο πριν πεθάνει ο Θεός τον πήρε, ούτε έκανε εξιλέωση για τις αμαρτίες μας αφού κάνεις δεν μπορεί να το κάνει αυτό, αλλά, παρ' όλα αυτά, ο άνθρωπος πρέπει να πιστέψει στον Αλλάχ και στον ‘τελευταίο’ προφήτη του τον Μωάμεθ και να κάνει όλα αυτά που προαναφέραμε για να έχει αιώνια ζωή. Το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού όμως λέει ακριβώς το αντίθετο, ότι δηλ. ο άνθρωπος σώζετε δια πίστεως με το λυτρωτικό έργο που έκανε ο Χριστός επάνω στον Σταυρό με τον θάνατό Του και την Ανάστασή Του και τα ̈καλά ̈ έργα έπονται της πίστεως και δεν είναι μέσον για να σωθεί ο πιστός.
«διότι ἐξ ἔργων νόμου οὐ δικαιωθήσεται πᾶσα σὰρξ ἐνώπιον αὐτοῦ, διὰ γὰρ νόμου ἐπίγνωσις ἁμαρτίας. Νυνὶ δὲ χωρὶς νόμου δικαιοσύνη θεοῦ πεφανέρωται, μαρτυρουμένη ὑπὸ τοῦ νόμου καὶ τῶν προφητῶν, δικαιοσύνη δὲ θεοῦ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἰς πάντας τοὺς πιστεύοντας, οὐ γάρ ἐστιν διαστολή. πάντες γὰρ ἥμαρτον καὶ ὑστεροῦνται τῆς δόξης τοῦ θεοῦ, δικαιούμενοι δωρεὰν τῇ αὐτοῦ χάριτι διὰ τῆς ἀπολυτρώσεως τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ· ὃν προέθετο ὁ θεὸς ἱλαστήριον ⸀διὰ πίστεως ἐν τῷ αὐτοῦ αἵματι εἰς ἔνδειξιν τῆς δικαιοσύνης αὐτοῦ διὰ τὴν πάρεσιν τῶν προγεγονότων ἁμαρτημάτων ἐν τῇ ἀνοχῇ τοῦ θεοῦ, πρὸς τὴν ἔνδειξιν τῆς δικαιοσύνης αὐτοῦ ἐν τῷ νῦν καιρῷ, εἰς τὸ εἶναι αὐτὸν δίκαιον καὶ δικαιοῦντα τὸν ἐκ πίστεως Ἰησοῦ. Ποῦ οὖν ἡ καύχησις; ἐξεκλείσθη. διὰ ποίου νόμου; τῶν ἔργων; οὐχί, ἀλλὰ διὰ νόμου πίστεως. λογιζόμεθα γὰρ δικαιοῦσθαι πίστει⸃ ἄνθρωπον χωρὶς ἔργων νόμου».
(Ρωμ. 3:20-28)
Όπως είδαμε λοιπόν μέσα από την Αγία Γραφή η σωτηρία του ανθρώπου δίδεται δωρεάν στον άνθρωπο κατά Χάρη με την πίστη και όχι από τα έργα. Θα ήταν λάθος λοιπόν, να αφήσουμε την κατά χάρη σωτηρία που προσφέρει ο Ιησούς Χριστός και το ευαγγέλιο και να αρχίσουμε πάλι να προσπαθούμε να σωθούμε με τα καλά έργα, ή με τα έργα του Νόμου και λέγοντας του νόμου εννοούμε τις πέντε στήλες του Ισλάμ, τα οποία έργα δεν ωφέλησαν ποτέ κανέναν.
« εἰδότες δὲ ὅτι οὐ δικαιοῦται ἄνθρωπος ἐξ ἔργων νόμου ἐὰν μὴ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ ἡμεῖς εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν ἐπιστεύσαμεν, ἵνα δικαιωθῶμεν ἐκ πίστεως Χριστοῦ καὶ οὐκ ἐξ ἔργων νόμου, ὅτι ἐξ ἔργων νόμου οὐ δικαιωθήσεται πᾶσα σάρξ.» (Γαλ 2:16).
Άλλωστε, το Άγιο Πνεύμα είχε ειδοποιήσει για τυχών τέτοιες περιπτώσεις, που ακόμη και άγγελος από τον ουρανό εάν έρθει για να κηρύξει άλλα από αυτά που λέει η Α.Γ. να ξέρουμε τι πραγματικά συμβαίνει: « καὶ οὐ θαῦμα, αὐτὸς γὰρ ὁ Σατανᾶς μετασχηματίζεται εἰς ἄγγελον φωτός·» (Β ́Κορ. 11:14).
« ἀλλὰ καὶ ἐὰν ἡμεῖς ἢ ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ εὐαγγελίζηται ὑμῖν παρ’ ὃ εὐηγγελισάμεθα ὑμῖν, ἀνάθεμα ἔστω. ὡς προειρήκαμεν, καὶ ἄρτι πάλιν λέγω, εἴ τις ὑμᾶς εὐαγγελίζεται παρ’ ὃ παρελάβετε, ἀνάθεμα ἔστω ». (Γαλ. 1:8-9).
« ὅτε δὲ ἡ χρηστότης καὶ ἡ φιλανθρωπία ἐπεφάνη τοῦ σωτῆρος ἡμῶν θεοῦ, οὐκ ἐξ ἔργων τῶν ἐν δικαιοσύνῃ ⸀ἃ ἐποιήσαμεν ἡμεῖς ἀλλὰ κατὰ ⸂τὸ αὐτοῦ ἔλεος⸃ ἔσωσεν ἡμᾶς διὰ λουτροῦ παλιγγενεσίας καὶ ἀνακαινώσεως πνεύματος ἁγίου, οὗ ἐξέχεεν ἐφ’ ἡμᾶς πλουσίως διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν, ἵνα δικαιωθέντες τῇ ἐκείνου χάριτι κληρονόμοι ⸀γενηθῶμεν κατ’ ἐλπίδα ζωῆς αἰωνίου» (Τιτ. 3:4-7).
ΕΠΙΒΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΜΑΡΙΟΡΑΣ ΜΙΧΑΗΛ
ΑΘΗΝΑ 2020
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ – ΤΜΗΜΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ - ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
Θέμα: «Βασικές διαφορές και ομοιότητες Βίβλου και Κορανίου»
«...Τότε, πιο καθαρός από καθαρός ο λόγος μου/ για να μπορέσει να συναντηθεί με τον άλλο και να μην πέσει στο απόλυτο κενό».
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΟΥΑΝΤΖΗΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η εργασία αυτή έχει ως κύριο στόχο να πληροφορήσει μέσω της διαδικασίας της σύγκρισης τον αναγνώστη για τις ομοιότητες και τις διαφορές των δυο μεγαλύτερων μονοθεϊστικών θρησκειών.
Πιο συγκεκριμένα θα αναφερθούμε στα ιερά βιβλία του Χριστιανισμού και του Ισλάμ.
Αρχικά θα γίνει λόγος για το περιεχόμενο των ιερών κειμένων της Βίβλου και το Κορανίου. Κατόπιν θα μιλήσουμε για τη γλώσσα και το ύφος των δύο αυτών βιβλίων. Επιπλέον θα επιδιώξουμε να διατυπώσουμε με σαφήνεια τη θεολογική διάσταση της κάθε θρησκείας. Τέλος θα τολμήσουμε να προσεγγίσουμε τη διδασκαλία των ιερών κανόνων και νόμων τόσο του Κορανίου όσο και της Βίβλου.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Μιχάλη Μαριόρα, επιβλέποντα καθηγητή μου, τόσο για την ευκαιρία της διεξαγωγής της παρούσας εργασίας, όσο και για την πολύτιμη καθοδήγησή του κατά την διεκπεραίωση αυτής.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Με βάση τον τίτλο της εργασίας «Βασικές διαφορές και ομοιότητες Βίβλου και Κορανίου» θα αναφερθούμε συνοπτικά στις βασικές διαφορές και ομοιότητες μεταξύ των δύο. Τα σημεία τα οποία θεωρούμε ότι έχουν την μεγαλύτερη σημασία είναι αυτά τα οποία θα επικεντρωθούμε περισσότερο, δηλαδή το περιεχόμενο, τη γλώσσα και το ύφος στο Κοράνιο και στη Βίβλο ως «ο λόγος του Θεού». Το μεγαλύτερο βάρος δε, θα το δώσουμε στη διδασκαλία. Θα προσπαθήσουμε να παραμείνουμε πιστοί στην επιστημονική μας ιδιότητα αυτή του Θεολόγου και θα αναφερθούμε με τρόπο αντικειμενικό, με θεολογική προσέγγιση στα δύο αυτά ιερά βιβλία. Στην παρούσα εργασία, δεν θα εντρυφήσουμε στα σημεία στα οποία γίνεται πολεμικός ή εξτρεμιστικός λόγος. Άλλωστε αυτά τα στοιχεία υπόκεινται συνήθως στην υποκειμενική ερμηνευτική διάθεση του καθενός (τρανταχτό παράδειγμα της τακτικής αυτής ήταν ο Μπιν Λάντεν). Στο τέλος της παρούσας εργασίας και αφού θα έχουμε προσεγγίσει τα θέματα που μας απασχολούν θα καταλήξουμε σε ένα ασφαλές συμπέρασμα.
1. To Περιεχόμενο
Ξεκινώντας ως προς το περιεχόμενο, θα μιλήσουμε για κάποια στοιχεία που αφορούν την μορφή των κειμένων. Το Κοράνι (στα Αραβικά: أَْلقُرآن , al-qur'ān αλ Κουράν) αποτελείται από 114 κεφάλαια που εκτείνονται σε 6.200 στίχους. Τα κεφάλαια ονομάζονται Σούρες (Σούρα εν), και η κάθε Σούρα μπορεί να αποτελείται από 2 έως 200 ή και περισσότερους στίχους. Η σειρά που έχουν στο Κοράνι τα κεφάλαια δεν γίνεται με κάποια λογική συνέχεια ή κάποια χρονολογική σειρά, αλλά προηγούνται τα μεγαλύτερα κεφάλαια και έπονται τα μικρότερα. Εξαίρεση αποτελεί το πρώτο κεφάλαιο το οποίο λέγεται (ΑΛ ΦΑΤΙΧΑ), η οποία επαναλαμβάνεται από τους μουσουλμάνους δυο φορές σε κάθε προσευχή και είναι κάτι αντίστοιχο της χριστιανικής Κυριακής προσευχής (Πάτερ ημών) (Αναστάσιος, 2006, σσ. 145-146).
Η Βίβλος από την άλλη πλευρά, στην ουσία δεν είναι ένα βιβλίο αλλά χωρίζεται σε δύο μέρη την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Το σύνολο των βιβλίων τους είναι για την Παλαιά ή αλλιώς Τανάκ1 39 και της Καινής σε 27. Στο σύνολο δηλαδή είναι 66 ή 76 εάν συμπεριλάβουμε και τα Δευτεροκανονικά .
Σε αυτό το σημείο θεωρούμε σημαντικό να αναφέρουμε πως το Κοράνι είναι ένα βιβλίο που η σύνθεσή του έγινε μέσα σε σύντομο σχετικά χρόνο, το οποίο αποκαλύφθηκε σε έναν μόνο άνθρωπο, τον Μωάμεθ, ο οποίος δεν γνώριζε γραφή και από άποψη «γλωσσική, λογοτεχνική, ιστορική, γεωγραφική και εθνολογική παρουσιάζει μία μονάδα» (Schirrmacher, 2018, σ. 23). Αντιθέτως, τα κείμενα της Βίβλου είναι χειρόγραφα που καλύπτουν σχεδόν μια περίοδο 1500 ετών, τα οποία όμως «παρατίθενται το ένα δίπλα στο άλλο. Έχουν τεράστια γλωσσική, λογοτεχνική γεωγραφική, λογοτεχνική, ιστορική γεωγραφική και εθνολογική ποικιλομορφία» (Schirrmacher, 2018, σ. 23) όπου θα γίνει αναφορά στην επόμενη
αμέσως ενότητα. Είναι σημαντικό επίσης, όπως ήδη αναφέρθηκε στην εισαγωγή, ότι και τα δύο βιβλία αυτοαποκαλούνται λόγος Θεού άμεσα ή έμμεσα και εξ αιτίας αυτού θα γίνει η σχετική ανάλυση παρακάτω.
2. Η γλώσσα
Στην προηγούμενη ενότητα αναφέρθηκαν κάποια εισαγωγικά όσον αναφορά τη γλώσσα. Το Κοράνιο γράφτηκε εξ ολοκλήρου στην αραβική γλώσσα, η οποία θεωρείται ως Ιερή γιατί φτάνει στην τελειότητα, και γι’ αυτόν το λόγο οι προσευχές και η ομολογία της πίστης πρέπει να γίνονται αποκλειστικά στα αραβικά (Schirrmacher, 2018, σ. 26). Η γλώσσα του Κορανίου ως γραπτό κείμενο είναι η βάση της αραβικής σε γραμματική, συντακτικό και λεξιλόγιο. Οι άνθρωποι που ζούσαν μαζί με τον Μωάμεθ, μετά τον θάνατό του συγκέντρωσαν μαζί με την προφορική παράδοση και την γραπτή που υπήρχε σε διάφορα υλικά (πέτρες, ξύλα, περγαμηνές κλπ.). Όλα αυτά είχαν ως σκοπό να παραμείνει γραπτή η παράδοση του Κορανίου από την προφορική και να «εξαλειφθούν» οι όποιες διαφορές στο περιεχόμενο, με αποτέλεσμα τον φωνηεντισμό του αραβικού αλφαβήτου και την δημιουργία των κανόνων της γραμματικής που ισχύουν έως σήμερα. Τέλος, η γλώσσα του Κορανίου δεν ταυτίζεται σε καμία περίπτωση με την καθομιλουμένη αν και γίνεται κατανοητή στα αραβόφωνα κράτη. Η γλώσσα που χρησιμοποιείται σήμερα σε αυτά τα μέρη είναι κατά πολύ πιο απλή και πιο φτωχή από την γλώσσα του Κορανίου (Μακρής, 2004, σσ. 120-122).
Η Βίβλος γράφτηκε σε τρεις ηπείρους (Ασία, Αφρική, Ευρώπη) και σε τρεις γλώσσες (Εβραϊκή, Αραμαϊκή, Ελληνική). Τα εβραϊκά ήταν η γλώσσα του λαού των Ιουδαίων (Β’ Βας, 18:26-18, & Νεεμίας 13:24) ή αλλιώς του Ιούδα, και η γλώσσα της Χαναάν (Ησα. 19:18). Στην Αραμαϊκή, ή αλλιώς αρχαία Συριακή της εγγύς Ανατολής, μέχρι την εποχή της Ελληνιστικής περιόδου του Μ. Αλεξάνδρου (από 6ο αι. π.Χ.- 4Ο αι. π.Χ.). είναι τα κεφ. 2-7 του βιβλίου του Δανιήλ και το μεγαλύτερο μέρος των κεφαλαίων 4-7 του βιβλίου του Έσδρα. Τα ελληνικά είναι η γλώσσα ολόκληρης της Καινής Διαθήκης, η οποία ήταν η διεθνής γλώσσα της εποχής επειδή ο Μ. Αλέξανδρος είχε κάνει την Ελληνιστική κοινή γλώσσα ολόκληρης της Αυτοκρατορίας. (McDowell, 1999, σ. 65). Η ανάγνωση του Κορανίου είναι πράξη πίστεως, ακόμη κι αν δεν μπορεί να καταλάβει αυτός που ακούει γιατί δεν γνωρίζει αραβικά. Η κλασσική αραβική του 6ου αι. είναι δυσνόητη σε αυτόν που μιλάει σήμερα αραβικά όπως η αρχαία ελληνική της Κ.Δ. σε αυτόν που μιλάει τη νέα ελληνική. Παρόλα αυτά, τα εκατομμύρια πιστών μουσουλμάνων σε όλο τον κόσμο προσεύχονται στα αραβικά χωρίς να ξέρουν τι λένε, έχουν όμως βέβαια κατηχηθεί σε αυτό που γνωρίζουν να απαγγέλουν ή που προσεύχονται. Ακόμη πολλοί γνωρίζουν το Κοράνιο είτε ολόκληρο είτε αποσπασματικά απ’ έξω χωρίς να γνωρίζουν τι λέει. Η ̈τέλεια ̈ λατρεία προς τον Θεό, σύμφωνα με τους μουσουλμάνους, γίνεται μόνο μέσω της αραβικής γλώσσας. Οι περισσότεροι μουσουλμάνοι στον κόσμο δεν είναι αραβικής καταγωγής ούτε γνωρίζουν αραβικά, παρόλα αυτά η ̈Ιερή γλώσσα ̈ παραμένει η αραβική. Εν αντιθέσει, η Βίβλος δεν θεωρεί ότι η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι ̈Ιερή ̈ ή ότι υπάρχει ̈Ιερή γλώσσα ̈ και για αυτό το λόγο σε ολόκληρο τον κόσμο οι χριστιανοί χρησιμοποιούν μεταφράσεις. Ο κάθε πιστός ανά τον κόσμο προσεύχεται στη δική του γλώσσα.
Όπως φαίνεται στην Αποκάλυψη του Ιωάννη αλλά και στο βιβλίο του Δανιήλ, οι πιστοί που βρίσκονται μπροστά στον θρόνο του Θεού προσεύχονται ο καθένας στη γλώσσα του ( Αποκ. 5:9-10, 7:9, 10:11, & Δανιήλ 7:14). Βέβαια, είναι απαραίτητο να ειπωθεί ότι τα λειτουργικά κείμενα είτε αυτά αφορούν την Ορθόδοξη Εκκλησία (Ανατολική) είτε την Ρωμαιοκαθολική (Δυτική) διαβάζονται ή είναι στην αρχαία ελληνική ως αναφορά την πρώτη και στα λατινικά ως αναφορά τη δεύτερη. Έτσι γίνεται εύκολα αντιληπτό πως το ίδιο ακατανόητα είναι για τον ̈κοινό ̈ πιστό όπως και στον μουσουλμάνο έτσι και στον χριστιανό. Σε αυτό το σημείο να τονίσουμε πως την ημέρα της Πεντηκοστής στην Κ.Δ. οι άνθρωποι καταλάβαιναν ο καθένας τα γεγονότα και τα λεγόμενα στη δική τους γλώσσα με θαυματουργικό τρόπο (Πραξ. 2 κεφ.). Το κήρυγμα του λόγου, είτε αυτό γινόταν στην Π.Δ. (Β ́Βας. 23:2-4, Νεεμίας 8:4-8) είτε αυτό γινόταν στην Κ.Δ. έπρεπε να γίνεται κατανοητό από τον πιστό στη γλώσσα που εκείνος γνώριζε και μπορούσε να καταλάβει. Παράδειγμα είναι η ομιλία του Απ. Παύλου στην Αθήνα ( Πραξ. 17 κεφ.) (Schirrmacher, 2018, σσ. 28-32).
Μέσα στην εκκλησία ο Απ. Παύλος λέει πως ό,τι λέγεται μέσα σε αυτή να γίνεται κατανοητό απ’ όλους ώστε να μπορούν να πουν το Αμήν, «γιατί εάν δεν μπορώ να καταλάβω τον ήχο του σημαίνοντος, πώς θα καταλάβω όταν η σάλπιγγα του πολέμου ηχήσει ώστε να ετοιμαστώ για πόλεμο;». Επίσης, «αν δεν μπορώ να καταλάβω αυτόν που μιλάει ή δεν μπορεί αυτός να καταλάβει όταν εγώ του μιλάω, αυτός είναι βάρβαρος σε εμένα και εγώ σε αυτόν». (Α ́Κορ. 14;6-12).
Ένα κοινό θέμα μεταξύ των δύο Βιβλίων είναι οι μεταφράσεις. Ξεκινώντας από το Κοράνιο επειδή διακηρύσσει ότι είναι ο λόγος του Θεού, ήταν απαγορευτικό το γεγονός μιας μετάφρασης και έτσι ακόμα και τα μη αραβικά μουσουλμανικά κράτη – έθνη χρησιμοποιούσαν το πρωτότυπο κείμενο. Κάποιοι αιρετικοί των Ahmadiyah για λόγους προπαγάνδας μετέφρασαν και υπομνημάτισαν για πρώτη φορά σε διάφορες ευρωπαϊκές γλώσσες. Η πρώτη προσπάθεια για μετάφραση του Κορανιού στα ελληνικά έγινε τον 9ο αι. από τον Νικήτα Βυζάντιο. Κάποια από τα μέρη του ή ακόμα ολόκληρη η μετάφραση άρχισε τον 12ο αι. από χριστιανούς του Βυζαντίου για να μάθουν τη διδασκαλία του. Αργότερα έγιναν πολλές μεταφράσεις σε διάφορες γλώσσες της Ευρώπης, (Αγγλική, Γερμανική, Γαλλική, Ιταλική κλπ.). Το 1993 κυκλοφόρησε Κοράνιο με πρωτότυπο αραβικό κείμενο με αλβανική μετάφραση, όπως επίσης έχουν γίνει πολλές μεταφράσεις στις ασιατικές γλώσσες (Περσικά, Τούρκικα, Ταμύλ, Ουρντού, κ.α.) αλλά και σε πολλές αφρικανικές διαλέκτους (Αναστάσιος, 2006, σσ. 152-159).
Στη Βίβλο έχουμε μεταφράσεις που ξεκινούν από την Π.Δ. η ονομαζόμενη μετάφραση των Εβδομήκοντα (Ο ́), στην Αραμαϊκή (Ταργκουμίμ), στη Συριακή (Πεσιτά) που έπαιξε μεγάλο ρόλο στην προχριστιανική περίοδο αλλά και την πρωτοχριστιανική. Οι μεταφράσεις της Κ.Δ. σε άλλες γλώσσες ξεκινούν από τον 2ο αι. μ.Χ. (Schirrmacher, 2018, σσ. 33-34). Η Κ.Δ. μεταφράστηκε στη Συριακή (Πεσιτά) και αυτή, περίπου το 150-200 μ.Χ. με σωζόμενα αντίγραφα περίπου τα 350 από τα 400 συνολικά. Άλλες μεταφράσεις είναι η παλαιστινιακή συριακή (5ος α.), η Φιλοξενική του Πολυκάρπου (αρχές 6ου αι.), η Χαρκλιακή από τον Θωμά Χαρκλίας (αρχές 7ου αι.), οι Λατινικές από τον 4ο -13ο αι., η Αφρικανική αρχαία Λατινική ( κωδ. Babbiensis 400 μ.Χ.). Ακόμη κωδ. Corbiensis (5ος αι. μ.Χ.), ο κωδ. Vercellensis (4ος αι.), ο κωδ. Palatinus (5ος αι.), η Λατινική Voulgata (κοινή) του Ιερωνύμου (4ος αι.). Υπάρχουν ακόμα κοπτικές από τον 3ο - 5ο αι., η Αρμένικη (5ος αι.), η Γοτθική (4ος αι.), Γεωργιανή (5ος αι.), η Αιθιοπική (6ος αι.), η Νουβική (6ος αι.). (McDowell, 1999, σσ. 105-106).
3. Το ύφος
Μετά τη γλώσσα και τις μεταφράσεις που αναφέραμε στο προηγούμενο κεφάλαιο, θα κάνουμε λόγο για το ύφος των δύο Ιερών Κειμένων, μεταξύ των οποίων υπάρχει μεγάλη διαφορά. Το Κοράνι, σύμφωνα με την άποψη των μουσουλμάνων, είναι γραμμένο «με μοναδικό ιερό ύφος» (Schirrmacher, 2018, σ. 36) και η αραβική γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε ήταν ̈δημιούργημα του Θεού ̈. «Οι Μουσουλμάνοι ισχυρίζονται ότι το Κοράνιο διαθέτει τα χαρακτηριστικά της πνευματικής ποίησης και χάρης και είναι η ίδια η λογοτεχνική του τελειότητα μια απόδειξη της θείας προέλευσής του. Εφόσον αυτή η τελειότητα είναι εμφανής μόνο σε εκείνους που μιλούν Αραβικά, μόνο το αρχικό κείμενο θεωρείται το πραγματικό Κοράνιο. Όλες οι άλλες μεταφράσεις έχουν απλά σχολιαστικό χαρακτήρα» (Αλεξάνδρου, 2010, σ. 10). Ακόμη είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε πως ο Μωάμεθ κατά τις ώρες που παραλάμβανε τις αποκαλύψεις βρισκόταν σε εκστατική κατάσταση ως παθητικός δέκτης, τότε έχανε εξολοκλήρου την συνείδηση του, κάτι που φαίνεται στις Χαντίθ . Όμως «Οι μουσουλμάνοι δεν αντιμετωπίζουν με κριτικό πνεύμα όλες αυτές τις αφηγήσεις του Κορανίου και των παραδόσεων, αλλά περισσότερο τις θεωρούν ως απόδειξη για το ότι ο Μωάμεθ παρέλαβε τις αποκαλύψεις και δεν τις κατασκεύασε ο ίδιος» (Schirrmacher, 2018, σ. 39). Παρόλα αυτά το Κοράνιο θεωρεί ότι είναι δοσμένο από τον Θεό το ύφος και ανήκει αποκλειστικά στον Θεό (Schirrmacher, 2018, σσ. 36-41).
Η Αγία Γραφή (Βίβλος) περιέχει, όπως έχει ήδη αναφερθεί, πολλούς συγγράφεις και κατ’ επέκταση πολλά διαφορετικά ύφη. Τα είδη χωρίζονται σε ποίηση, ιστορία, ύμνους, ψαλμούς, επιστολές, απομνημονεύματα, βιογραφίες, Νόμους, Προφητείες παραβολές κλπ. Αν και υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη συγγραφής, χρόνου και τόπου, αυτά μας δείχνουν ότι υπάρχει εσωτερική συνοχή. (McDowell, 1999, σσ. 66- 67). «Όπως παρατηρεί ο F.F. Bruce κάθε μέρος του ανθρωπίνου σώματος μπορεί να αναλυθεί σωστά μόνο σε συνάρτηση με όλο το σώμα και κάθε μέρος της Αγίας Γραφής μπορεί να ερμηνευτεί σωστά μόνο σε συνάρτηση με ολόκληρη την Αγία Γραφή» (McDowell, 1999, σ. 67). Υπάρχει κάποια ομοιότητα στη μορφή μεταξύ των δύο κειμένων, η οποία είναι πως και οι Σούρες είναι γνωστές με τα ονόματα τους: Η Έναρξης, Η Τράπεζα, Ο Ιωσήφ, Ο Αβραάμ, Η Μαριάμ κλπ. (Αναστάσιος, 2006, σσ. 145-146), όπως αντιστοίχως συμβαίνει - όχι με τα κεφάλαια- αλλά με τα βιβλία της Βίβλου, τα οποία όλα έχουν όνομα όπως π.χ. για την Π.Δ.: (Γένεσις, Έξοδος, Δευτερονόμιο, κλπ.) το ίδιο και για την Κ.Δ.: Κατά Ματθαίον, Κατά Ιωάννην, Επιστολή προς Εφεσίους κλπ).
4. Κοράνιο & Βίβλος ̈ο λόγος του Θεού ̈
Πριν περάσουμε στη διδασκαλία, θα σταθούμε σε ένα θέμα με εξίσου μεγάλη σπουδαιότητα, το Κοράνι και η Βίβλος ως ο λόγος του Θεού. Αυτή η αναφορά είναι απαραίτητη, εξαιτίας του γεγονότος ότι και τα δύο βιβλία με άμεσο ή έμμεσο τρόπο διακηρύσσουν ότι είναι ̈ο λόγος του Θεού ̈.
Σύμφωνα με την παράδοση των μουσουλμάνων, το Κοράνιο δεν είναι έργο ανθρώπινο και ούτε ο Μωάμεθ είχε μέρος σε αυτό, αλλά τον χρησιμοποίησε ο Θεός ̈Αλλάχ ̈ για να το μεταφέρει στους ανθρώπους. Το Κοράνιο, πιστεύουν, ότι υπάρχει προαιώνια μπροστά στον Αλλάχ και είναι αδημιούργητο και ονομάζεται « Μήτηρ της Βίβλου ή Καλώς Διατηρούμενη Πλάκα» (Μαρίορας, 2019, σ. 406).
Το Κοράνιο, όπως πιστεύεται στην κοινότητα των μουσουλμάνων, αποκαλύφθηκε στον Μωάμεθ μέσω του «Αγίου ή Πιστού Πνεύματος» το οποίο παραπέμπει στον αρχάγγελο Γαβριήλ (Μακρής, 2004, σ. 119).
Όπως ο Χριστός στην Χριστιανική πίστη είναι ο προαιώνιος Λόγος που ενανθρωπήθηκε [«Καὶ ὁ λόγος σὰρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, καὶ ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πατρός, πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας·» (Ιωάν. 1:14)], έτσι και στην ισλαμική παράδοση ̈ο λόγος έγινε Βιβλίο ̈, αν και δεν λέγεται έτσι ακριβώς. (Αναστάσιος, 2006, σ. 143).
Σε αυτό το σημείο να σημειώσουμε πως ο καθηγητής θεολογίας κ. Κ. Ζάρρας αναφέρει στο βιβλίο του «Ταλμούδ» ότι η Τορά και η νομοδοσία έχουν σημαντική θέση στο αρχαίο αυτό βιβλίο και πως «αν δεν υπήρχε η Τορά, ούτε και ο κόσμος θα μπορούσε να υπάρξει, αφού αυτή είναι η κυανοτυπία πάνω στην οποία σχεδιάστηκε το σύμπαν. Μάλιστα, αυτή ήταν ένα από τα επτά πράγματα που υπήρχαν πριν από την δημιουργία του κόσμου, ενώ η αξία της ήταν τέτοια, ώστε ακόμη και ο ίδιος ο Θεός την μελετούσε καθημερινά» (Ζάρρας, 2015, σ. 252).
Η Βίβλος σε πολλά σημεία αναφέρει ότι είναι ο ̈λόγος του Θεού ̈ και ότι είναι θεόπνευστη δηλ. εμπνευσμένη από τον Θεό όπως αναφέρει και ο Απ. Παύλος (Β ́ Τιμ. 3:16). Μπορεί να είναι δύσκολο να κατανοηθεί το πως ο Θεός ενέπνευσε τους συγγραφείς και χρησιμοποίησε τα χαρίσματα του καθενός ξεχωριστά, παρόλα αυτά « Η Αγία Γραφή προέρχεται από την πνοή του Θεού» (McDowell, 1999, σ. 422). Η Βίβλος είναι ένα έργο σε συνεργασία του Θεού και του ανθρώπου, είναι αποκάλυψη σε ανθρώπους που Εκείνος επέλεξε και εκείνοι την κατέγραψαν. Ο Θεός στην Π.Δ. αποκαλύπτεται στους ανθρώπους και στην Κ.Δ. έρχεται ο ίδιος δια Ιησού Χριστού να μιλήσει κατ’ ευθείαν στους ανθρώπους. (Prof. Dr. Dechko Svilenon, Mjuzhgen Ahmedova, Ali Dini, 2018, σ. 29). Ο Απ. Πέτρος λέει πως: «οὐ γὰρ θελήματι ἀνθρώπου ἠνέχθη προφητεία ποτέ, ἀλλὰ ὑπὸ πνεύματος ἁγίου φερόμενοι ἐλάλησαν ἀπὸ θεοῦ ἄνθρωποι.» (Β ́Πέτ. 1:21).Έτσι χαρακτηριστικά αναφέρει και ο Mc Dowell « όπως ο αέρας κατευθύνει τα πανιά του πλοίου έτσι και το Πνεύμα του Θεού κατεύθυνε τους συγγραφείς της Βίβλου» (McDowell, 1999, σ. 427).
5. Η διδασκαλία
Στο τελευταίο μέρος αυτής της εργασίας θα μιλήσουμε για τη διδασκαλία όπως την δίνουν τα δύο Ιερά Κείμενα. Πιστεύουμε ότι είναι το σημαντικότερο κομμάτι της εργασίας διότι έχει άμεση σχέση με την Σωτηρία του ανθρώπου. Στο Ισλάμ, σημαντικό ρόλο παίζει η τήρηση των πέντε στύλων όπως ορίζονται, για να δείξει κάποιος πιστός την αφοσίωση του στις εντολές του Θεού έμπρακτα. Η τήρηση αυτή είναι αρκετή εάν γίνεται με αυστηρό τρόπο και παίζει μεγάλο ρόλο για την σωτηρία του πιστού την ημέρα της Κρίσης. Κάποιοι θεωρούν επιπλέον και τον Ιερό Πόλεμο (Τζιχάντ) ως έκτο. Σύμφωνα με την παράδοση του Ισλάμ ο Προφήτης (Μωάμεθ) είπε ότι το Ισλάμ στηρίζεται στους πέντε στύλους οι οποίοι είναι : η Ομολογία της πίστης, η προσευχή, η ελεημοσύνη, η νηστεία και η Ιερή αποδημία.
Οι πέντε στύλοι του Ισλάμ
Ομολογία πίστης (ζαχάντα) «Δεν υπάρχει θεός εκτός από τον θεό (Αλλάχ) και ο Μωάμεθ είναι ο απόστολός του». Αυτή η πρόταση είναι ολόκληρη η ουσία της διδασκαλίας του Κορανίου. Είναι αυστηρά μονοθεϊστική θρησκεία και απόλυτη υποταγή στον προφήτη (Μωάμεθ). Η φράση αυτή είναι αρκετή, ως σύμβολο πίστης, για να γίνει κάποιος μουσουλμάνος, καθώς και η απόλυτη υποταγή (Ισλάμ) και αφοσίωση στον έναν Θεό (Αλλάχ) και σε αυτά που ανήγγειλε στον Προφήτη του (Μωάμεθ).
Η προσευχή (σαλάτ) γίνεται πέντε φορές την ημέρα αφού έχει προηγηθεί το πλύσιμο προσώπου, χεριών, αγκώνων, ποδιών, πριν την μεσημβρινή προσευχή. Όταν δεν είναι δυνατή η εύρεση νερού πράττεται με λεπτή άμμο (σούρα 5:8, 9:46). Προσευχή θεωρείται η πρώτη σούρα, η οποία ενεργείται πάνω σε ένα χαλάκι χωρίς παπούτσια και ο πιστός πρέπει να κοιτά προς την μεριά που βρίσκεται η Μέκκα. Η ημέρα κοινής λατρείας είναι η Παρασκευή όπου όλοι μαζί οι πιστοί συγκεντρώνονται σε έναν συγκεκριμένο χώρο το λεγόμενο Τέμενος.
Ελεημοσύνη (ζακάτ) είναι η υποχρέωση του πιστού και δίδεται σε χρήμα ή σε είδος, είναι υποχρεωτική για κάθε ενήλικα μουσουλμάνο αλλά υπάρχει και η προαιρετική (2:273-275,30:39 κ.α.). «Η μουσουλμανική ελεημοσύνη είναι ένα είδος φόρου κοινωνικής πρόνοιας και αναλογεί στο 1/40 των οικονομικών του πιστού από το πλεόνασμα του εισοδήματος» (Αναστάσιος, 2006, σ. 256). Επίσης οι ελεημοσύνες έχουν εξιλεωτικό χαρακτήρα για την ημέρα της Κρίσης. (Αναστάσιος, 2006, σσ. 256-257)
Η νηστεία (σάουμ) στη διάρκεια του 9ου μηνός του Ραμαντάν (Ramadan) είναι υποχρεωτική για όλους τους μουσουλμάνους άνω των δεκατεσσάρων ετών και γίνεται κατά την διάρκεια της ημέρας, από την ανατολή του ήλιου έως την δύση του. Στην νηστεία γίνεται αποχή φαγητού, ποτού (συμπεριλαμβανομένου του νερού), σαρκικών επαφών, όσφρηση αρωμάτων και κάπνισμα. Εξαίρεση αποτελούν οι ασθενείς, οι οδοιπόροι και οι εγκυμονούσες, οι οποίες έχουν την υποχρέωση να την κάνουν αργότερα. (Μαρίορας, 2019, σ. 411). Η νηστεία χωρίζεται σε δύο κύριες φάσεις, η πρώτη είναι η «νύχτα της δυνάμεως» το βράδυ της 23ης προς την 24η ημέρα του μήνα, όπου σύμφωνα με την παράδοση κατέβηκε το Κοράνι από τον ουρανό, και σε αυτήν την φάση οι πιστοί αγρυπνούν, επειδή οι άγγελοι κατεβαίνουν αυτήν την νύχτα, και πραγματοποιούν ευχές των πιστών. Η δεύτερη φάση, λαμβάνει χώρα την 1η ημέρα του επόμενου μήνα που η νηστεία σταματάει και οι πιστοί μεταξύ τους ανταλλάσσουν γλυκά και εορταστικές κάρτες με ευχές (Αναστάσιος, 2006, σ. 265).
Ιερή αποδημία (χάτζ) προσκύνημα στη Μέκκα (22:28-31). Γίνεται τον τελευταίο μήνα του μουσουλμανικού έτους. Κάθε πιστός θα πρέπει μία φορά τουλάχιστον στη ζωή του να επισκεφθεί τους ιερούς τόπους του Ισλάμ στη Μέκκα, φυσικά αν μπορεί να ανταπεξέλθει στα έξοδα και αν εξασφαλίσει την οικογένειά του κατά τη διάρκεια της απουσίας του. Την παλαιότερη εποχή οι προσκυνητές είχαν να αντιμετωπίσουν πολλά προβλήματα στην διάρκεια του ταξιδιού τους όπως ληστείες, άγρια θηρία, αρρώστιες και πολλά άλλα και γι’ αυτό το ταξίδι γινόταν προς το τέλος της ζωής τους ώστε αυτός που πέθαινε έπαιρνε τον τίτλο του μάρτυρα (shahid). (Αναστάσιος, 2006, σσ. 259-262).
Υπάρχει ανεπίσημα ο έκτος στύλος ο οποίος ονομάζεται Τζιχάντ (προσπάθεια) (Μαρίορας, 2019, σ. 409) και δεν έχει καμία σχέση με τον Ιερό Πόλεμο (Σούρα 84:7). Όπως αναφέρθηκε ήδη, το Τζιχάντ έρχεται να προστεθεί ως ο έκτος στύλος του Ισλάμ αλλά σχετίζεται με τις θρησκευτικές υποχρεώσεις του 5 πιστούκαιόχιμετονΙερόπόλεμο. Ηετυμολογίατηςλέξηςμαςπαραπέμπει, στην προσπάθεια που έχει ένα συγκεκριμένο σκοπό. Είναι η ̈προσπάθεια ̈ του ανθρώπου να φτάσει στην τελείωση. Υπάρχουν δύο τύποι το «πνευματικό Τζιχάντ» ή αλλιώς το «μεγάλο» και το «φυσικό Τζιχάντ» ή αλλιώς το «μικρότερο» (Μακρής, 2004, σσ. 354-355).
Μετά από αυτήν την αναφορά στους πέντε στύλους του Ισλάμ, τονίζουμε πως κάτι τέτοιο δεν απορρέει από την διδασκαλία της Αγίας Γραφής και κατ’ επέκταση το μήνυμα του χριστιανισμού όπως και το σκεπτικό του και η λογική του είναι εντελώς διαφορετικά.
Ένα από τα βασικότερα διδάγματα του Κοράνιού είναι πως ο Αδάμ, δεν “έπεσε” αλλά έκανε λάθος και ο θεός τον συγχώρεσε για αυτό, έτσι, υπάρχει μεν η μετάνοια, αλλά τα έργα είναι αυτά που θα φέρουν τον άνθρωπο τελικά στον παράδεισο. «Τότε ο Αδάμ έμαθε μερικές προσευχές από τον Κύριό του. Έτσι Εκείνος στράφηκε προς αυτόν με ευσπλαχνία. Είναι βέβαιο ότι είναι συχνά Συμπονετικός, και Φιλεύσπλαχνος» (Σούρα 2:38).
Ακόμα στην Σούρα 7:23 λέει πως ̈Ασεβήσαμε ενάντια στους εαυτούς μας ̈. Την δήλωση αυτή, ότι ο άνθρωπος αμαρτάνει πάντα ενάντια στον εαυτό του υπάρχει σε πολλά εδάφια (Σούρες) μέσα στο Κοράνιο (2:3, 2:54, 2:57, 4:97, 4:110, 7:160, 117:3, 135:4, 135:64 κ.α.).
Εν αντιθέσει, η πτώση των πρωτοπλάστων είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι στη διδασκαλεία της Βίβλου όπου: «Διὰ τοῦτο ὥσπερ δι’ ἑνὸς ἀνθρώπου ἡ ἁμαρτία εἰς τὸν κόσμον εἰσῆλθεν καὶ διὰ τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος, καὶ οὕτως εἰς πάντας ἀνθρώπους ὁ θάνατος διῆλθεν ἐφ’ ᾧ πάντες ἥμαρτον» (Ρωμ. 5:12).
Ακολούθως παραθέτονται κάποια εδάφια μέσα από το Κοράνιο τα οποία αναφέρονται στους Χριστιανούς και στους Ιουδαίους, τα οποία θεωρούμε σημαντικά για την καλύτερη κατανόηση αυτού του Ιερού βιβλίου.
Σούρα 2:63
Βέβαια οι πιστοί και οι Εβραίοι και οι Χριστιανοί και οι Σαβιανοί – όποιοι από αυτούς πιστεύουν πραγματικά στον Αλλάχ και την Έσχατη Ημέρα και κάνουν καλές πράξεις- θα λάβουν την ανταμοιβή τους από τον Κύριό και θα ζήσουν χωρίς φόβο και χωρίς βάσανα.
Σούρα 5:48
Και αφήστε τους ανθρώπους του Ευαγγελίου να κρίνουν σύμφωνα με αυτό που έχει αποκαλύψει ο Αλλάχ σε αυτό, και όποιος δεν κρίνει με το τι έχει αποκαλύψει ο Αλλάχ τότε είναι εκείνοι που είναι προκλητικοί και ανυπάκουοι.
Σούρα 10:95
Επομένως, εάν αμφιβάλλετε, για αυτό που σας αποκαλύψαμε, ρωτήστε εκείνους που διάβασαν την Βίβλο πριν από σένα. Η αλήθεια βέβαια έχει έρθει σε σας από τον Κύριό σας, οπότε ποτέ να μην είσαι από αυτούς που αμφιβάλλουν.
Σούρα 4:137
Ω! Εσείς που έχετε πιστέψει, πιστέψτε στον Αλλάχ και τον Αγγελιοφόρο και το Βιβλίο που έστειλε κάτω με τον Αγγελιοφόρο Του και την Γραφή που έστειλε πριν. Και όποιος δεν πιστεύει στον Αλλάχ, στους Αγγέλους Του, τα βιβλία Του, και στην Τελευταία Ημέρα της κρίσης έχει σίγουρα καταστραφεί.
Στη συνέχεια θα δούμε μέσα από τα εδάφια του Κορανίου τι αναφέρουν για το πρόσωπο του Ιησού Χριστού, της θεότητάς του, της ̈τριαδικότητάς ̈6 του Θεού. Επιπλέον τι λένε για την εξιλέωση του ανθρώπου διαμέσου της θυσίας του Ιησού Χριστού στον Σταυρό του Γολγοθά, για την Ανάσταση και την Ανάληψη του Κυρίου. Έπειτα όλα αυτά θα τα συγκρίνουμε με εδάφια από την Βίβλο.
Η τριαδικότητα του Θεού Σούρα 4:17
Ω ! λαοί της Βίβλου, μην παραβαίνετε τους κανόνες της θρησκεία σας και όταν μιλάτε για τον Αλλάχ να λέτε μόνο την αλήθεια. Ο Μεσσίας, ο Ιησούς, ο γιος της Παναγίας, ήταν μόνο ένας αγγελιοφόρος του Αλλάχ και ο λόγος του που στρέφει προς τη Μαρία και μια ψυχή [που δημιουργήθηκε με εντολή] από Αυτόν. Πιστεύετε λοιπόν στον Αλλάχ και στους αγγελιαφόρους Του. Και μην πείτε «Αυτοί είναι τρείς» παραιτηθείτε είναι καλύτερο για σας. Πράγματι, ο Αλλάχ είναι ο μοναδικός Θεός. Η Παναγιότητά Του δεν έχει υιόν. Σ ́ Αυτόν ανήκει οτιδήποτε υπάρχει στην γη. Ο Αλλάχ είναι επαρκής Προστάτης.
Σούρα 5:74
Πράγματι είναι άπιστοι εκείνοι που λένε "ο Αλλάχ είναι ο ένας από τους τρεις της Αγίας Τριάδας". Δεν υπάρχει άλλος Θεός από τον έναν Θεό. Και αν δεν παραιτηθούν από αυτά που λένε, σίγουρα βασανιστήρια θα πέσουν στους δύσπιστους και μια οδυνηρή τιμωρία.
Όπως αναφέρθηκε και στις υποσημειώσεις προηγουμένως, το δόγμα της τριαδικότητας του Θεού προκύπτει ως αποτέλεσμα από τη μελέτη της Αγίας Γραφής, Για αυτό το λόγο θα αναφερθούμε σε δύο εδάφια ενδεικτικά, τα οποία κάνουν λόγο στα τρία πρόσωπα του Θεού . Κατόπιν θα δούμε τι λέει για το δόγμα ο Γρηγόριος Νύσσης.
«πορευθέντες οὖν μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος,» ( Ματθ. 28:19) και ακόμη «ἡ χάρις τοῦ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ θεοῦ καὶ ἡ κοινωνία τοῦ ἁγίου πνεύματος μετὰ πάντων ὑμῶν.» ( 2Κορ. 13:13).
Γρηγόριος Νύσσης
Το θέμα της Τριαδικότητας έχει απαντηθεί ανά του αιώνες πάρα πολλές φορές. Εδώ καταθέτουμε μία σύντομη ανάλυση τις Τριαδολογίας του Γρηγορίου Νύσσης πού έζησε τον 4ο αι. μ.Χ. και απάντησε με απλό τρόπο για την ύπαρξη των Τριών προσώπων του Θεού:
«πάλιν τὰ τοῦ ἀνθρώπου πρόσωπα πάντα οὐκ ἀπὸ τοῦ αὐτοῦ προσώπου κατὰ τὸ προσεχὲς ἔχει τὸ εἶναι͵ ἀλλὰ τὰ μὲν ἐκ τούτου͵ τὰ δὲ ἐξ ἐκείνου ὡς πολλὰ καὶ διάφορα εἶναι πρὸς τοῖς αἰτιατοῖς καὶ τὰ αἴτια. ἐπὶ δὲ τῆς ἁγίας τριάδος οὐχ οὕτως· ἓν γὰρ πρόσωπον καὶ τὸ αὐτό͵ τοῦ πατρός͵ ἐξ οὗπερ ὁ υἱὸς γεννᾶται καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἐκπορεύεται. διὸ δὴ καὶ κυρίως τὸν ἕνα αἴτιον μετὰ τῶν αὐτοῦ αἰτιατῶν ἕνα θεόν φαμεν τεθαρρηκότως͵ ἐπειδὴ καὶ συνυπάρχει αὐτοῖς. οὔτε γὰρ χρόνῳ διῄρηται ἀλλήλων τὰ πρόσωπα τῆς θεότητος οὔτε τόπῳ͵ οὐ βουλῇ͵ οὐκ ἐπιτηδεύματι͵ οὐκ ἐνεργείᾳ͵ οὐ πάθει͵ οὐδενὶ τῶν τοιούτων͵ οἷάπερ θεωρεῖται ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων· ἢ μόνον͵ ὅτι ὁ πατὴρ πατήρ ἐστι καὶ οὐχ υἱὸς καὶ ὁ υἱὸς υἱός ἐστι καὶ οὐ πατήρ͵ ὁμοίως καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον οὔτε πατὴρ οὔτε υἱός. διόπερ οὐδεμία ἀνάγκη παρακρούει ἡμᾶς τρεῖς θεοὺς εἰπεῖν τὰ τρία πρόσωπα͵ ὥσπερ ἐφ ́ ἡμῶν πολλοὺς ἀνθρώπους φαμὲν τὰ πολλὰ πρόσωπα διὰ τὰς εἰρημένας αἰτίας. ὅτι δὲ διὰ τὰς εἰρημένας αἰτίας καὶ οὐ κατὰ λόγον ἀναγκαῖόν φαμεν τὰ πολλὰ πρόσωπα τοῦ ἀνθρώπου πολλοὺς ἀνθρώπους͵ ἐντεῦθεν γένοιτ ́ ἂν δῆλον· τὸ αὐτὸ κατὰ τὸ αὐτὸ ἓν καὶ πολλὰ οὐ δύναται εἶναι· ἔστι δὲ Πέτρος καὶ Παῦλος καὶ Βαρνάβας ὁμολογουμένως κατὰ τὸ ἄνθρωπος εἷς ἄνθρωπος· κατὰ τὸ αὐτὸ ἄρα͵ τουτέστι κατὰ τὸ ἄνθρωπος͵ πολλοὶ οὐ δύνανται εἶναι. λέγονται δὲ πολλοὶ ἄνθρωποι καταχρηστικῶς δηλονότι καὶ οὐ κυρίως· τὸ δὲ καταχρηστικῶς λεγόμενον διαφθείρειν οὐκ ἄξιον οὐδὲ ἱκανὸν παρὰ τοῖς εὖ φρονοῦσι τὸ κυρίως τε ὂν καὶ λεγόμενον. οὐκ ἄρα λεκτέον ἐπὶ τῶν τριῶν προσώπων τῆς θείας οὐσίας τρεῖς θεούς͵ ἐπεὶ κατὰ τὸ θεὸς εἷς ἐστι θεὸς καὶ ὁ αὐτὸς διὰ τὴν ταυτότητα
Ο Χριστός δεν είναι Υιός του Θεού!
Σούρα 6:102 [Αυτός] είναι ο δημιουργός των ουρανών και της γης. Πώς θα μπορούσε να έχει έναν
γιο όταν δεν έχει σύντροφο και Αυτός δημιούργησε όλα τα πράγματα;
Σούρα 39:5 Αν ο Αλλάχ ήθελε για τον εαυτό του γιο θα είχε διαλέξει όποιον ήθελε από εκείνους
που έπλασε.
Σούρα 112:4 Ο Αλλάχ είναι μοναδικός , δεν τεκνοποιεί, δεν έχει γεννηθεί και δεν υπάρχει κανένας
όμοιός του. Ακόμη, το Κοράνιο αναφέρει ότι ο Ιησούς Χριστός δεν πέθανε επάνω στον σταυρό και ότι δεν είναι θεός.
Σούρα 4:158 Και για το ρητό τους: "Πράγματι, σκοτώσαμε τον Μεσσία, τον Ιησού, τον γιο της Μαρίας, τον αγγελιοφόρο του Αλλάχ". Και δεν τον σκότωσαν, ούτε τον σταύρωσαν, αλλά έτσι έγινε ώστε να φαίνεται σε αυτούς. Και εκείνοι που διαφωνούν στο θέμα αυτό έχουν αμφιβολίες. Οι γνώσεις τους στο θέμα αυτό δεν είναι θετικές, παρά μόνο υποθέτουν. Και δεν μετέτρεψαν την υπόθεση αυτή σε βεβαιότητα.
Σούρα 4:159
Αντίθετα, ο Αλλάχ τον έφερε στον εαυτό του. Και πάντα ο Αλλάχ είναι μεγαλοπρεπής και σοφός.
Σούρα 4:160
Και δεν υπάρχει κανένας από τους ανθρώπους της Βίβλου, που να πεθάνει χωρίς να πιστέψει ότι ο Χριστός είναι άνθρωπος. Και την ημέρα της Ανάστασης (ο Ιησούς) θα είναι μάρτυρας εναντίον τους.
Σούρα 23:51
Και κάναμε το γιο της Παρθένου και της μητέρας του ένα σημάδι και τους προστατεύσαμε μέσα σε υψηλή τοποθεσία με πράσινα λιβάδια και πηγές, από τις οποίες τρέχουν καθαρά νερά.
Σούρα 5:117
Κι όταν ο Αλλάχ θα πει: «Ω Ιησού γιε της Μαρίας, είπες εσύ στους ανθρώπους δεχθείτε εμένα και την μητέρα μου ως δυο θεούς μαζί με τον Αλλάχ;» εκείνος θα απαντήσει: «Άγιος είσαι Εσύ. Ποτέ δεν θα μπορούσα να πω κάτι που δεν έχω δικαίωμα να πω. Αν το είχα πει είναι βέβαιο ότι Εσύ θα το γνώριζες . Εσύ γνωρίζεις εκείνα που είναι μέσα στο μυαλό μου και εγώ δεν γνωρίζω εκείνα που είναι στο δικό Σου. Μόνο Εσύ είσαι Γνώστης Των κρυφών πραγμάτων».
Σούρα 5:73
Πράγματι άπιστοι είναι εκείνοι που λένε: «είναι βέβαιο πως ο Αλλάχ (Θεός) είναι ο Μεσσίας ο γιος της Μαρίας» ενώ ο Μεσσίας είπε: «Ω τέκνα του Ισραήλ λατρεύετε τον Αλλάχ ο οποίος είναι ο Κύριος μου και ο Κύριος σας». Είναι βέβαιο ότι ο Παράδεισος είναι απαγορευμένος για εκείνους που πιστεύουν ότι Αλλάχ έχει όμοιο Του και η φωτιά θα είναι η κατοικία τους. Οι αμαρτωλοί δεν θα βοηθηθούν.
Σούρα 3:46-49
Όταν οι άγγελοι είπαν: «Μαίρη, ο Αλλάχ σας δίνει καλή διαβεβαιώσεις ενός λόγου από Αυτόν, το όνομα του οποίου θα είναι ο Μεσσίας, ο Ιησούς, ο γιος της Μαρίας - που διακρίνεται σε αυτόν τον κόσμο και στη συνέχεια, κοντά στον [Αλλάχ].
Θα μιλήσει στους ανθρώπους στην κοιτίδα και στην ωριμότητα και θα είναι από τους δίκαιους ".
Και εκείνη είπε: «Κύριέ μου, πώς θα έχω ένα παιδί όταν κανείς δεν με άγγιξε;» Ο Άγγελος είπε: «Αυτός είναι ο Αλλάχ» · Δημιουργεί εκείνο που θέλει. Όταν αποφασίζει να γίνει κάτι λέει: «Γενηθήτω» και γίνεται. Και θα του διδάξει τη γραφή και τη σοφία και την Τορά και το Ευαγγέλιο.
Σούρα 21:34-35
Σε κανέναν άνθρωπο- πριν από σένα – δεν έχουμε παραχωρήσει την αιωνιότητα (εδώ) Αν λοιπόν εσύ πεθάνεις πως αυτοί θα ζήσουν αιώνια;
Κάθε ψυχή θα γευτεί τον θάνατο και θα σας δοκιμάσουμε με το καλό και το κακό και στο τέλος σε Εμάς θα επιστρέψετε.
Ακόμα, μόνο ο Αλλάχ μπορεί να συγχωρεί αμαρτίες.
Σούρα 3:136 Και εκείνοι που, όταν διαπράττουν ανήθικες πράξεις ή αμαρτίες, θυμούνται τον Αλλάχ και αναζητούν συγχώρεση για τις αμαρτίες τους ποιος μπορεί να συγχωρήσει τις αμαρτίες εκτός από τον Αλλάχ; και [που] δεν εμμένουν σε αυτό που έχουν κάνει, ενώ γνωρίζουν.
Το Κοράνι εντέλει αναφέρει, πως ο Ιησούς δεν είναι Υιός του Θεόυ, δεν έχει και την θεϊκή ιδιότητα, δεν πέθανε επάνω στον σταυρό και αφού δεν πέθανε άρα δεν αναστήθηκε και ότι ο Αλλάχ τον πήρε και είναι κάπου στα υψηλά. Σε αυτό το σημείο θα δούμε τι ακριβως λέει η Βίβλος για όλα τα παραπάνω θέματα.
Ο Θεός Υιός
Το Ευαγγέλιο αναφέρει ότι: «Οὕτως γὰρ ἠγάπησεν ὁ θεὸς τὸν κόσμον ὥστε τὸν υἱὸν τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται ἀλλὰ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον.» ( Ιωάν. 3:16).
Ο Ιησούς υπήρχε ως προαιώνιος Θεός. Οι μαρτυρίες για την θεότητα Του και την αιώνια προΰπαρξη Του, σημειώνονται στα λόγια Του. «καὶ νῦν δόξασόν με σύ, πάτερ, παρὰ σεαυτῷ τῇ δόξῃ ᾗ εἶχον πρὸ τοῦ τὸν κόσμον εἶναι παρὰ σοί.» (Ιωάν. 17:5).
«ὃν ὁ πατὴρ ἡγίασεν καὶ ἀπέστειλεν εἰς τὸν κόσμον ὑμεῖς λέγετε ὅτι Βλασφημεῖς, ὅτι εἶπον· Υἱὸς τοῦ θεοῦ εἰμι;» (Ιωάν. 10:36).
«ἀκούσας δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν· Αὕτη ἡ ἀσθένεια οὐκ ἔστιν πρὸς θάνατον ἀλλ’ ὑπὲρ τῆς δόξης τοῦ θεοῦ ἵνα δοξασθῇ ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ δι’ αὐτῆς.» (Ιωάν. 11:4).
«ἀπεκρίθησαν αὐτῷ οἱ Ἰουδαῖοι· Ἡμεῖς νόμον ἔχομεν, καὶ κατὰ τὸν νόμον ὀφείλει ἀποθανεῖν, ὅτι υἱὸν θεοῦ ἑαυτὸν ἐποίησεν.» (Ιωάν. 19:7).
Μόνο αν πιστέψουμε πως ο Χριστός είναι Υιός του Θεού έχουμε αιώνια ζωή.
Ιωάν. 20:31 ταῦτα δὲ γέγραπται ἵνα πιστεύητε ὅτι Ἰησοῦς ἐστιν ὁ χριστὸς ὁ υἱὸς τοῦ θεοῦ, καὶ ἵνα πιστεύοντες ζωὴν ἔχητε ἐν τῷ ὀνόματι αὐτοῦ.
Πράξ. 4:12 καὶ οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία, οὐδὲ γὰρ ὄνομά ἐστιν ἕτερον ὑπὸ τὸν οὐρανὸν τὸ δεδομένον ἐν ἀνθρώποις ἐν ᾧ δεῖ σωθῆναι ἡμᾶς.
Και φυσικά ο λόγος που τον σταύρωσαν οι Ιουδαίοι ήταν:
1ον) ότι έκανε τον εαυτό του ίσο με τον θεό, και
2ον) ότι συγχωρούσε αμαρτίες, και με αυτό τον τρόπο πάλι, έκανε τον εαυτό του ίσο με τον Θεό.
ἀπεκρίθησαν αὐτῷ οἱ Ἰουδαῖοι· Περὶ καλοῦ ἔργου οὐ λιθάζομέν σε ἀλλὰ περὶ βλασφημίας, καὶ ὅτι σὺ ἄνθρωπος ὢν ποιεῖς σεαυτὸν θεόν (Ιωάν. 10:33).
ἵνα δὲ εἰδῆτε ὅτι ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ τῆς γῆς ἀφιέναι ἁμαρτίας— τότε λέγει τῷ παραλυτικῷ· Ἐγερθεὶς ἆρόν σου τὴν κλίνην καὶ ὕπαγε εἰς τὸν οἶκόν σου (Ματ 9:6).
Τί οὗτος οὕτως λαλεῖ; βλασφημεῖ· τίς δύναται ἀφιέναι ἁμαρτίας εἰ μὴ εἷς ὁ θεός; (Μάρκ. 2:7).
Και ακόμα: Ευαγγέλιο κατά Λουκά 5:21, 5:24, 7:49
Συμπέρασμα
Μετά από μια μικρή διαδρομή στην ιστορία των δύο κειμένων, τα εξετάσαμε ως προς το περιεχόμενο , τη γλώσσα, το ύφος και τη διδασκαλία τους. Καταλήγοντας, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι, ως προς το περιεχόμενο δεν υπάρχουν ομοιότητες γιατί η γλωσσική, η λογοτεχνική, η ιστορική, και η γεωγραφική θέσης τους, κατά την οποία γράφτηκαν είναι εντελώς διαφορετικές. Το ίδιο συμβαίνει και με το ύφος. Από την άλλη πλευρά υπάρχει ένα βασικό κοινό χαρακτηριστικό: ότι και τα δύο Ιερά Κείμενα θεωρούν ότι είναι ο Λόγος του Θεού, παρότι όμως έχουν μεγάλες διαφορές. Μετά από αυτή τη μικρή έρευνα συμπεραίνουμε ότι το σημαντικότερο και σπουδαιότερο σημείο αναφοράς είναι η διδασκαλία αυτών των δύο Ιερών Βιβλίων και κατ’ επέκταση αυτών των δύο θρησκειών. Η διδασκαλία είναι ο μοχλός που γαλουχεί ολόκληρες γενεές, εδραιώνει νοοτροπίες, δημιουργεί κουλτούρες και διαφοροποιεί τις ανθρώπινες συμπεριφορές μέσα στο κοινωνικο-ιστορικό πλαίσιο ανά τους αιώνες. Και το ζητούμενο εν τέλη είναι η σωτηρία του ανθρώπου.
Αφού λοιπόν, σύμφωνα με το Κοράνιο ο Θεός συγχώρεσε τον Αδάμ τότε δεν χρειαζόμαστε σωτηρία ούτε σωτήρα, και ως εκ τούτου τα “καλά μας” έργα είναι αρκετά για την σωτηρία μας και την αιώνια ζωή. Είναι όμως έτσι στην πραγματικότητα;
Η τριαδικότητα του θεού προϋποθέτει και την θεότητα του Ιησού Χριστού, όπου έχει μεγάλη σημασία για την σωτηρία μας. Δεν είναι οι ιδιότητες του Θεού που συνθέτουν τον χαρακτήρα Του, αλλά ο χαρακτήρας Του που εκφράζεται με τις ιδιότητές Του. Σε αυτό το σημείο θα τονίσουμε ότι εκείνος που αρνείται ότι ο Χριστός είναι ο Υιός του Θεού, δηλαδή Πρόσωπο θείο, ξεχωριστό μέσα στην θεότητα, καταστρέφει με αυτήν του την άρνηση ολόκληρο το Ευαγγέλιο εφόσον το Ευαγγέλιο είναι: «περί του Υιού του Θεού» (Ρωμ.1:3).
Κλείνοντας και συμπυκνώνοντας τα παραπάνω, το Κοράνιο λέει πως ο Ιησούς ο γιος της Μαρίας δεν είναι -δεν ήταν Θεός- δεν πέθανε επάνω στον σταυρό και αφού δεν πέθανε δεν αναστήθηκε, επιπλέον, δεν αναλήφθηκε ως αναστημένος, αλλά λίγο πριν πεθάνει ο Θεός τον πήρε, ούτε έκανε εξιλέωση για τις αμαρτίες μας αφού κάνεις δεν μπορεί να το κάνει αυτό, αλλά, παρ' όλα αυτά, ο άνθρωπος πρέπει να πιστέψει στον Αλλάχ και στον ‘τελευταίο’ προφήτη του τον Μωάμεθ και να κάνει όλα αυτά που προαναφέραμε για να έχει αιώνια ζωή. Το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού όμως λέει ακριβώς το αντίθετο, ότι δηλ. ο άνθρωπος σώζετε δια πίστεως με το λυτρωτικό έργο που έκανε ο Χριστός επάνω στον Σταυρό με τον θάνατό Του και την Ανάστασή Του και τα ̈καλά ̈ έργα έπονται της πίστεως και δεν είναι μέσον για να σωθεί ο πιστός.
«διότι ἐξ ἔργων νόμου οὐ δικαιωθήσεται πᾶσα σὰρξ ἐνώπιον αὐτοῦ, διὰ γὰρ νόμου ἐπίγνωσις ἁμαρτίας. Νυνὶ δὲ χωρὶς νόμου δικαιοσύνη θεοῦ πεφανέρωται, μαρτυρουμένη ὑπὸ τοῦ νόμου καὶ τῶν προφητῶν, δικαιοσύνη δὲ θεοῦ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἰς πάντας τοὺς πιστεύοντας, οὐ γάρ ἐστιν διαστολή. πάντες γὰρ ἥμαρτον καὶ ὑστεροῦνται τῆς δόξης τοῦ θεοῦ, δικαιούμενοι δωρεὰν τῇ αὐτοῦ χάριτι διὰ τῆς ἀπολυτρώσεως τῆς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ· ὃν προέθετο ὁ θεὸς ἱλαστήριον ⸀διὰ πίστεως ἐν τῷ αὐτοῦ αἵματι εἰς ἔνδειξιν τῆς δικαιοσύνης αὐτοῦ διὰ τὴν πάρεσιν τῶν προγεγονότων ἁμαρτημάτων ἐν τῇ ἀνοχῇ τοῦ θεοῦ, πρὸς τὴν ἔνδειξιν τῆς δικαιοσύνης αὐτοῦ ἐν τῷ νῦν καιρῷ, εἰς τὸ εἶναι αὐτὸν δίκαιον καὶ δικαιοῦντα τὸν ἐκ πίστεως Ἰησοῦ. Ποῦ οὖν ἡ καύχησις; ἐξεκλείσθη. διὰ ποίου νόμου; τῶν ἔργων; οὐχί, ἀλλὰ διὰ νόμου πίστεως. λογιζόμεθα γὰρ δικαιοῦσθαι πίστει⸃ ἄνθρωπον χωρὶς ἔργων νόμου».
(Ρωμ. 3:20-28)
Όπως είδαμε λοιπόν μέσα από την Αγία Γραφή η σωτηρία του ανθρώπου δίδεται δωρεάν στον άνθρωπο κατά Χάρη με την πίστη και όχι από τα έργα. Θα ήταν λάθος λοιπόν, να αφήσουμε την κατά χάρη σωτηρία που προσφέρει ο Ιησούς Χριστός και το ευαγγέλιο και να αρχίσουμε πάλι να προσπαθούμε να σωθούμε με τα καλά έργα, ή με τα έργα του Νόμου και λέγοντας του νόμου εννοούμε τις πέντε στήλες του Ισλάμ, τα οποία έργα δεν ωφέλησαν ποτέ κανέναν.
« εἰδότες δὲ ὅτι οὐ δικαιοῦται ἄνθρωπος ἐξ ἔργων νόμου ἐὰν μὴ διὰ πίστεως Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ ἡμεῖς εἰς Χριστὸν Ἰησοῦν ἐπιστεύσαμεν, ἵνα δικαιωθῶμεν ἐκ πίστεως Χριστοῦ καὶ οὐκ ἐξ ἔργων νόμου, ὅτι ἐξ ἔργων νόμου οὐ δικαιωθήσεται πᾶσα σάρξ.» (Γαλ 2:16).
Άλλωστε, το Άγιο Πνεύμα είχε ειδοποιήσει για τυχών τέτοιες περιπτώσεις, που ακόμη και άγγελος από τον ουρανό εάν έρθει για να κηρύξει άλλα από αυτά που λέει η Α.Γ. να ξέρουμε τι πραγματικά συμβαίνει: « καὶ οὐ θαῦμα, αὐτὸς γὰρ ὁ Σατανᾶς μετασχηματίζεται εἰς ἄγγελον φωτός·» (Β ́Κορ. 11:14).
« ἀλλὰ καὶ ἐὰν ἡμεῖς ἢ ἄγγελος ἐξ οὐρανοῦ εὐαγγελίζηται ὑμῖν παρ’ ὃ εὐηγγελισάμεθα ὑμῖν, ἀνάθεμα ἔστω. ὡς προειρήκαμεν, καὶ ἄρτι πάλιν λέγω, εἴ τις ὑμᾶς εὐαγγελίζεται παρ’ ὃ παρελάβετε, ἀνάθεμα ἔστω ». (Γαλ. 1:8-9).
« ὅτε δὲ ἡ χρηστότης καὶ ἡ φιλανθρωπία ἐπεφάνη τοῦ σωτῆρος ἡμῶν θεοῦ, οὐκ ἐξ ἔργων τῶν ἐν δικαιοσύνῃ ⸀ἃ ἐποιήσαμεν ἡμεῖς ἀλλὰ κατὰ ⸂τὸ αὐτοῦ ἔλεος⸃ ἔσωσεν ἡμᾶς διὰ λουτροῦ παλιγγενεσίας καὶ ἀνακαινώσεως πνεύματος ἁγίου, οὗ ἐξέχεεν ἐφ’ ἡμᾶς πλουσίως διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ σωτῆρος ἡμῶν, ἵνα δικαιωθέντες τῇ ἐκείνου χάριτι κληρονόμοι ⸀γενηθῶμεν κατ’ ἐλπίδα ζωῆς αἰωνίου» (Τιτ. 3:4-7).
